Réttur - 01.05.1961, Blaðsíða 49

ÁRNI H. BERGMANN:
Skáldsögur og verkamenn
Ég las ekki alls fyrir löngu grein eftir Helga Halldórsson,
sem birtist í Rétti, 1.—2. hefti 1960. Greinin fjallar um
Reykjavíkurskáldsögur. Höfundur lýsir stuttlega efni hverr-
ar bókar: Fjögra manna póker Halldórs Stefánssonar „fjall-
ar um örlög fjögurra skólaskystkina“, Liggur vegurinn
þangað? eftir Olaf Jóhann „segir frá ungum manni, atvinnu-
lausum og févana, er reynir árangurslaust að brjóta sér leið
sem rithöfundur“, Vögguvísa Elíasar Mar lýsir „afsiðunar-
umhverfi, sem æskulýðnum er búið í höfuðborginni“, sögur
Agnars Þórðarsonar „gefa okkur innsýn í líf íslenzkrar borg-
arastéttar“. Allt eru þetta auðvitað ágæt og þýðingarmikil
viðfangsefni. En við lestur þessarar greinar skaut allt í einu
upp dálítið óvæntri lnigsun, hugsun sem mörgum finnst sjálf-
sagt heldur undarleg: það skrifar enginn um verkamenn. Ég
reyndi að rifja upp aðrar íslenzkar skáldsögur síðari ára
og allt bar að sama brunni: íslenzkir ritböfundar hafa veitt
furðulitla athygli þeim stóra hóp þjóðarinnar, sem hefur
reist háhýsin, áburðarverksmiðjuna og dregið úr sjónum
þúsund milljón þorska.
Þetta er mjög merkileg etaðreynd, ekki sízt vegna þess að
íslenzkir rithöfundar verða alls ekki ásakaðir um að sýna
alþýðufólki yfirleitt vanrækslu. Þeir hafa til dæmis gefið
okkur mjög fjölþætta mynd af íslenzka bóndanum. Þeir hafa
sýnt okkur kothændur, miðlungsbændur og stórbændur,
bændur skáldmælta, kvensama eða ölkæra, fjársnillinga og