Réttur - 01.10.1931, Blaðsíða 21

Rjettur] HVERSVEGNA ERU LÆRÐIR MENN
213
taki fram fyrirkomulagi, sem byggist á heimskulegri
ágóðaframleiðslu, ekki síst þar sem það er augljóst, að
slík framleiðsla kemur eingum að persónulegu gagni,
en skaðar beinlínis allan þorra manna á jörðinni?
Orsakirnar til þessa ber að vísu allar að sama
brunni, en það er fróðlegt að greina þær lítilsháttar
sundur fyrir sér og kasta yfir þær nokkru ljósi.
Vér vörum oss oft ekki á þeirri staðreynd, að lærðir
menn eru yfirleitt ekki í krafti lærdóms síns mentaðri
en aðrir verkamenn, þegar frá er dregið, að þeir hafa
lært að borða með gaflinum í stað þess að reka upp í
sig hnífinn, og binda kannske þolanlega á sig slifsi,
sem er því að þakka, að þeir gera það á hverjum degi,
en almennir verkamenn ekki nema á sunnudögum og
sumir aldrei. Þeim geta sömuleiðis farið vel borgaraleg
föt af því það eru vinnuföt þeirra, þar sem verka-
mönnum fara oftast illa slík föt, sem er því að kenna,
að það eru ekki vinnuföt þeirra, en fagurfræðilega séð
klæða þau föt altaf best, sem tilheyra starfi manna, og
sniðin eru eftir því. Lærðir menn hafa að vísu fram
yfir verkamenn einhverja forksólaþekkíngu (menta-
skóla eða þess háttar), sem hefur miðlað þeim nokkr-
um nöfnum, númerum og öðrum romsum. Við skulum
aðeins taka til skýríngar þessu máli tvær mentaskóla-
námsgreinar og athuga gildi þeirra, segjum, 'sögu og
bókmentir, sem hvorttveggja eru stór orð. í mentaskól-
um læra menn veraldarsögu, sem byrjar venjulega fyr-
ir alvöru á rómverska heimsveldinu og segir síðan frá
nokkrum leiðinlegum herkonúngum og þeirra brölti
sitt á hvað í nokkrum ríkjum Suður- og Mið-Evrópu í
tvö þúsund ár eða svo. Fátt er hugsanlegt öllu óper-
sónulegra eða ólífrænna en þessar konúnga- og stjórn-
málamannasögur sunnanverðrar Vestur-Evrópu. I einni
slíkri »veraldarsögu« kunna aðvera nefndar 1000 mann-
eskjur eða svo, en að minsta kosti aldrei fleiri en lifa í
einu sjávarplássiá rslandi, t. d. Eskifirði. En sá er mun-