Réttur - 01.04.1968, Blaðsíða 44

yfirdrottnun auðvaldsins er svo örugg í sessi að rík-
isvélin — lokavopnið — virðist algerlega óþarft,
raeira að segja vélarhlutarnir — herforingjar, lög-
regla og opinberir embættismenn — hafa svo litla
hugmynd um hvað meiriháttar þjóðfélagskreppa þýð-
ir, að þeir gera sér ekki sjálfir nokkra grein fyrir,
hvaða þjóðfélagshlutverk hlýtur að bíða þeirra í slíku
ástandi. En við megum ekki vera í neinum efa um
stéttareðli þeirra. (85% af foringjum í her og loft-
flota Svíþjóðar greiða atkvæði flokkunum lengst til
hægri.)
Ríki heimsvaldasteínunnar
Ilér þarf að gera nokkrar frekari athuganir sem
frestað hefur verið af hagkvæmniástæðum.
Borgaralega ríkið á Vesturlöndum varð ekki aðeins
til sem innri sameining efnahagslegra gerenda, sem
umgjörð um markaðinn. Það varð einnig og sérstak-
lega til sem varnarvirki ríkjandi stétta þjóðfélagsins
útávið gegn erlendum keppinautum. Myndun ríkisins
á Vesturlöndum var frá upphafi milliþjóða fyrir-
hrigði. Litið var á það sem hernaðarlegt varnar- og
árásarkerfi, og í því hlutverki kom það jafnframt
fram sem greinilegt kúgunar- og ofbeldistæki. Á 20.
öld hefur ríkið getað litið út í augum almennings
sem friðsamleg og samstillt stofnun, en það hefur
alla tíð haldið áfram upprunalegu hlutverki sínu sem
tæki valdbeitingar og kúgunar útávið í þágu imperí-
alismans. Félagar okkar i nýlendunum hafa ávallt
fundið fyrir og þekkt sannleikann um brezka ríkið,
og íhúar Adens skilja hann um þessar mundir betur
en Englendingar.
Sérstakt hlutverk ríkisins útávið er ennfremur hægt
að skoða frá þremur sjónarmiðum. Það hefur haft
stórkostleg áhrif í þá veru að skapa hugmyndafræði-
lega blekkingu í iíkingu við þingræðið — með liðs-
útboði arðrændra stétta gegn erlendum óvinum. Á
þessari öld hefur þjóðernisstefna leikið enn 6tærra
hlutverk í hugmyndafræðinni en borgaralegt lýðræði.
I öðru lagi verður að hafa í huga, að afdrifaríkar
kreppur í borgaralegu ríki nútímans, kreppur sem
hafa leitt af sér byltingarástand eða raunverulegar
byltingar, eiga sér að jafnaði kveikjuþráð erlendis
— það er að segja á þeirri stundu, þegar kúgunar-
tæki rikisins hafa verið gerð óvirk og sigruð af utan-
aðkomandi styrjöldum. Parísarkommúnan, rússneska
byltingin og sú kínverska áttu sér m. a. stað vegna
undangenginna styrjalda.
I þriðja lagi er kúgunarhlutverk ríkisins á Vestur-
löndum þétt samofið hlutdeild þess á alþjóðavett-
114
vangi. Atlantshafsbandalagið starfar sem viðvörunar
herbumbukerfi til innanríkis lögregluaðgerða, og á
þann hátt stjórnar öflugasta veldi heimsvaldastefn-
unnar einstökum horgaralegum ríkjum, eflir þau og
tryggir öryggi þeirra. Stjórnarbyltingin í Grikklandi
1967 var aðeins framkvæmd á áður gerðri áætlun
Atlantshafsbandalagsins, svokallaðri Operation Damo-
cles. Di Lorenzo atburðirnir á Ítalíu afhjúpuðu til-
veru þessa alþjóðlega hættumerkja- og herbumbu-
kerfis þar, aðvörunarkerfis sem safnar her og lög-
reglukerfi einnar þjóðar undir heildarstjórn hins
imperíalíska stórveldis. Ríkið sem tæki valdbeiting-
ar og kúgunar lifir varanlega á þessu sviði.
Hvorki — né
Niðurstaðan af þessari sundurgreiningu er, að bylt-
ingarsinnaður sósíalistaflokkur má aldrei láta blekkj-
ast til að trúa, hvorki að valdið sé aðallega eða fyrst
og fremst hjá ríkinu og verði þess vegna að miða
baráttuaðgerðir við það, né að hægt sé að sniðganga
ríkið sem aðila í hinum þjóðfélagslegu lokaátökum.
Við getum tekið hér saman í stuttu máli þær rök-
semdir sem við höfum útlistað:
1. Það er rétt, að stjórnlist sósíalískrar baráttu á
Vesturlöndum mun ekki laga sig eftir fyrirmynd
bolsévíka — þ. e. a. s. leggja undir sig ríkisvaldið
milliliðalaust með valdbeitingu. Forsenda þess yrði
að vera sú, að valdið væri fyrst og fremst hjá ríkinu.
2. En það er rangt að halda fram „þingræðisleið-
inni“. Ástæðan er hin sama. Á þessu stigi er valdið
ekki í höndum þingræðisríkis, heldur í samfélagi
borgaranna.
3. Það er rangt að tala um „friðsamlega leið“ til
sósíalismans við venjulegar aðstæður. Um leið og
auðvaldið bíður lægri hlut í miðstöðvum sínum —
samfélagi borgaranna — mun það færa yfirráð sín
yfir í ríkisvélina.
Þannig eru aðstæður lokaleiksins. Það virðist eng-
um vafa undirorpið, að hann mun hafa einhverja
valdbeitingu í för með sér. En valdbeitingin fer eftir
viðnámsþrótti borgarasléttarinnar. Það er ekki liægl
að hera hana saman við þá almennu beitingu vopna-
valds og kúgunar í horgaralegum ríkjum þar sem
valdabyggingin er reist á einræði, eins og var í
Austurevrópu fyrrum og er nú í hinum svokallaða
þriðja heimi.
Og að lokum: Höfuðvandamál sósíalískrar bylting-
ar á Vesturlöndum er ekki ríkisvald kapítalismans,
en það verður síðasta torfæran sem þarf að yfirstiga.
Lauslega þýtt úr tímaritinu Zenit, 1. h. 1968.