Réttur - 01.04.1968, Blaðsíða 16

Marxistinn Marcuse ó fundi með byltingar'sinnuðum stúdentum.
með óbreyttum aðferðum, en möguleikar henn-
ar til að beita nýjum eru um leið takmarkaðir
af þjóðfélagsástandinu.
3. Þegar notað er orðið „byltingarástand“,
ber þó ekki að skilja það á þann veg, að við
slíkar aðstæður eigi valdatakan sjálf, umbúða-
og milliliðalaust, að verða höfuðbaráttumál
hinnar sósíalísku verkalýðshreyfingar, heldur
á hún að setja íram ákveðnar kröfur, sem
annars vegar fela í sér árás á sjálfan grundvöll
kapítalismans (og mæta þeirri andstöðu, sem
því samsvarar) og eru hins vegar til þess falln-
ar að sameina sem breiðasta fylkingu til bar-
áttu gegn honum; þannig verður baráttan um
hið pólitíska vald að nauðsynlegum og aug-
ljósum þætti þessara breytinga. Slíkar kröfur
hafa oftast verið nefndar „umbyltingarstefnu-
skrá“ (transitional program); þær geta eftir
aðstæðum beinzt að þjóðnýtingu höfuðstöðva
hins kapítalíska atvinnureksturs (og ekki ó-
86
arðbærra eða þýðingarlítilla greina hans),
beinni og ráðandi hlutdeild verkalýðshreyf-
ingarinnar í ríkisvaldinu, afnámi gróðalög-
málsins við mikilvægustu ákvarðanir um efna-
hagsmál, o. s. frv.
4. Síðast en ekki sízt er óaðskilj alegur þátt-
ur þessarar byllingarhugmyndar kenningin um
„samfellda byltingu“, en hún felur í sér tvennt:
i fyrsta lagi, að á skeiði imperíalismans hljóti
hver bylting að verða sósíalísk, ef hún ekki á
að bíða ósigur, hin sósíalísku öfl verði að
taka forystuna, ef takast eigi að leysa nokkuð
af verkefnum hennar; og í öðru lagi, að hin
sósíalíska bylting geti því aðeins náð sínu
endanlega takmarki, að hún sigri á heimsmæli-
kvarða. Kenningin um „sósíalisma í einu
landi“ er samkvæmt þessum hugmyndum al-
ger fjarstæða: hún er óraunsæ, vegna þess að
einstakt og einangrað ríki er of þröngur velt-
vangur fyrir sósíalíska uppbyggingu, og ó-