Réttur - 01.01.1971, Blaðsíða 9

KOLLSTEYPA
Erlenda fjármagnið leitar hér fyrst og
fremst að ódýrri orku og umhverfi fyrir fjár-
magnsfrekan stóriðnað. Er af öllum viður-
kennt, að þar komi fátt annað en álbræðslur
til greina. I þágu slíkrar stóriðju útlendinga
eru komnar fram hugmyndir um að virkja
á sem skemmstum tíma sem mest af nýtan-
legu vatnsafli í landinu, og hundruðum millj-
óna varið í forrannsóknir á fáum árum vegna
hugsanlegra virkjana, þannig að hægt sé að
bjóða orkuna fala á alþjóðlegum fjármagns-
markaði. I sambandi við þær virkjanir eru
uppi áform um stórfellda vatnaflutninga,
jafnvel milli landshluta, og myndun fjöi-
margra stöðuvatna til miðlunar, einkum á
hálendi landsins. I tengslum við þetta eiga svo
að rísa hér tugir álvera á borð við Straums-
víkurbræðsluna fullbúna, ef óskir áköfustu
talsmanna erlendu stóriðjunnar ná að rætast.
Ollum má vera ljóst, að hér eru á ferðinni
stórfelldustu inngrip í íslenzkt umhverfi, sem
nokkurn tíma hafa verið ráðgerð, og raunar
þau mesm sem hugsanlegt væri að koma í
kring í náinni framtíð. Frá sjónarmiði um-
hverfisverndar er hér því um sannkallaða
kollsteypuleið að ræða, því að óteljandi at-
riðum er ósvarað um það, hverjar afleiðingar
slíkrar aðgerðir kynnu að hafa fyrir náttúru
Islands, og það sem kannski er enn kvíðvæn-
legra, er að áhugi og skilningur á nauðsyn
þess að gera einmitt slíka úttekt, aöur en lagt
er í frekari forrannsóknir vegná virkjanna,
virðist ekki vera fyrir hendi.
Líffræðilegar athuganir og aðrar rannsókn-
ir vegna umhverfisverndar taka oft langan
tíma og verða ekki eingöngu leystar af hendi
í kráfti fjármagns, eins og verkfræðilegar
athuganir. Hér virðist raunar enn troðin sama
slóð og við virkjun Laxár, þar sem búand-
karlar þurftu að rísa upp af þjósti til að
Friðsælt og ómengað umhverfi. Leikur í laufi við
undirspil árinnar. Við Jökulsá i Lóni. — Ljósm. H. G.
kenna valdamönnum að virða einföldustu
skyldur og knúðu fram loforð um vistfræði-
legar rannsóknir á viðkomandi vatnasvæði.
INNLEND IÐNÞRÓUN
Leið innlendrar iðnþróunar, sem íslending-
um er tvímælalaust fær og nærtæk, er mikil
andstæða þeirra kollsteypuhugmynda, sem nú
er fastast haldið að þjóðinni. Til hennar þarf
vissulega orku, en sú orka yrði aðeins lítið
brot af framleiðslukostnaði í flestum tilfell-
um, en vinna, þekking og þjóðleg sérkenni
vægju þeim mun meira. Raforkunotkun okk-
ar mun þó vissulega margfaldast á næstu
áratugum, einnig sé þessi leið valin, bæði
vegna þarfa iðnaðar og heimilisnota, þar á
meðal til húshitunar. Við munum því þurfa
að virkja fallvötnin, eitt af öðru eftir því
sem þörf krefur, og það mun ekki verða
okkur nein ofraun fjárhagslega. Þá verður
Q