Réttur - 01.01.1971, Page 21

BJÖRN ÞORSTEINSSON
OG
ÓLAFUR R. EINARSSON:
ÖRBIRGÐ
EÐA
RÉTTLÆTI
Hér birtist þriðja og ncest síðasta greinin
i þessum greinaflokki um þróunarlöndin.
Aður hefur verið fjallað um hið alþjóðlega
arðrán nýju nýlendustefnunnar, fólksfjölgun,
erlent fjármagn, sþekilekann, fjarstceðu-
kenndar fjölskylduácetlanir og hina fölsku
mynd af þróunaraðstoðinni.
Að þessu sinni mun einkum fjallað um
fjáirframlög í heiminum, annars vegar til
menntunar, hins vegar til hernaðar.
MENNTUNARÁSTAND OG
FÓLKSFJÖLGUN
Samkvæmt rannsókn, sem UNESCO lét
gera í 92 löndum, er ólæsi hlutskipti 800
miljóna manna og hafði ólæsum fjölgað um
60 miljónir á síðasta áratug. A meðan þú
lest þessa málsgrein fceðast níu börn í þennan
heim, en fimm manns deyja. Rúmlega fimmti
hver maður á jörðinni getur þó ekki lesið
þessa sömu málsgrein vegna ólæsi. Þrátt fyrir
víðtækar ráðstafanir og aðgerðir ríkisstjórna
og alþjóðastofnana þá hefur ekki tekizt að
draga úr ólæsi miðað við hina öru fólksfjölg-
un. Það er því auðsætt, að nauðsynlegt er að
grípa til enn víðtækari fræðsluherferða, ef
vinna á bug á ólæsinu. Aukin menntun er og
forsenda þess að tækniframfarir verði í þró-
unarlöndunum og að hægt verði að draga úr
hinni öru fólksfjölgun með fræðslu um tak-
mörkun barneigna. Fyrrnefnd rannsókn
leiddi í ljós, að þjóðir heims hafa aukið fram-
lög til menntunar miðað við hlutfallstölu
þjóðartekna úr 3,6% árið 1960 í 4,5% árið
1965. En þessi aukning er lítil þegar á það
er litið, að þjóðir heims eyða 40% meira til
hernaðar, heldur en menntunar.
Kennara- og húsnæðisskorturinn eru alvar-
legt vandamál, þegar rætt er um baráttuna
gegn ólæsi. Þannig var á barnaskólastiginu
30 nemendur á hvern kennara í heiminum
árið 1960, en var sjö árum síðar 31 nemandi
á hvern kennara. A næsta skólastigi fyrir ofan
var ástandið mun verra, þ.e. 16 nemendur á
hvern kennara árið 1960, en 19 sjö árum
síðar. I mörgum þróunarlöndum eykst tala
skólanemenda, en skólarýmið vex ekki að
sama skapi. Þannig er það í Afríkuríkinu
Malt. Árið 1961 sótm 68.000 börn barna-
skóla, en þrem árum síðar hafði talan tvö-
faldazt og nemendafjöldinn orðinn 113-000.
En fyrrnefnda talan náði aðeins til 10%
21