Réttur - 01.01.1971, Blaðsíða 29

Því einginn má vita, hvað orðið er þá
af auðsins og guðanna friði,
er hundraðið fimmta er sigið i sjá
og sól þess er runnin að viði.
Þorsteinn Erlingsson:
Vestmenn.
4. UNDIR í DJÚPUNUM LOGAR
Hjá þeim tveim þri6jungum mannkyns, þar sem
Þyltingin hefur enn ekki sigrað, ólgar hinsvegar
uppreisnarhreyfing alþýðu i ólíkum myndum. Höf-
uðandstæðurnar eru annarsvegar imperialismi auð-
mannastétta stóriðjurikjanna og hinsvegar kúguð
alþýða þróunarlandanna og verkalýður stóriðju-
landa. Vikjum að vandamálum verkalýðs auðvalds-
landa siðar, en athugum aðstöðu alþýðu i hinum
svokallaða ,,þriðja heimi".
Fyrir nokkrum árum hugðist auðvald Bandaríkj-
anna hafa Suður-Ameríku á öruggu valdi sínu og
hélt sig hafa útrýmt uppreisnaröflunum þar um
alllanga framtið, með morðinu á Che Guevara 1967.
Nú ólgar byltingarhreyfingin í öllum þessum lönd-
um: i Bólivíu hafa námuverkamenn og fleiri brotið
róttækri stjórn braut til valda, hve traust sem hún
reynist. I Peru hafa þjóðfrelsissinnaðir liðsforingjar
tekið völd og hafið þjóðnýtingu ameriskra auð-
hringaeigna. I Brasiliu breiðist byltingarhreyfingin
út og klerkastéttin, hin forna stoð afturhalds, gerist
ótrygg. I Argentinu ólga allsherjarverkföll, sem yfir-
stéttinni virðist erfitt að ráða við. Þannig riðar nú
yfirdrottnun amerísks auðvalds til falls í næsta ná-
grenni þess, þótt enn takist að beygja alþýðuna
undir fasistiskt ofbeldi og leppstjórnir erlendra
auðjöfra. Hvað ber næsti áratugur 1971—80, í
skauti sér i Suður-Ameriku, fyrst sá er leið, sýndi
oss bar leiðina frá Kúbu til Chile?
I Afriku togast hin ýmsu öfl á um þróunina i
Norður- og Mið-Afríku: innlent afturhald stutt af
Imperíalismanum annarsvegar og framsækin öfl al-
Þýðu hinsvegar, er leitast við að þróa nýfrjálsu
Þjóðfélögin i átt til sósíalisma. I portúgölsku ný-
lendunum ræður byltingarhreyfingin stórum lands-
hlutum. — En í syðsta hluta Afríku, þar sem hvit
ógnarstjórn Suður-Afriku ber ægishjálm yfir nálæg-
um löndum i krafti stuðnings enskra og ameriskra
auðhringa, ólgar það uppreisnarafl í milljónum
manna, hinum þeldökka, starfandi meirihluta, sem
fyrr eða siðar brýzt út í blóðugri byltingu, ef ekki
verður viti komið fyrir hina hvítu yfirstétt að láta
undan réttlætiskröfunum meðan timi er enn til.
I Asiu þriðja heimsins harðna átökin. Hvorki hin
harða kúgun, svo sem í Irak, né eitt ægilegasta
blóðbað veraldarsögunnar eins og í Indónesíu,
munu til lengdar megna að stöðva framrás alþýðu-
hreyfinganna. Meðan and-imperialistiskum öflum í
Arabalöndum vex fiskur um hrygg, þrátt fyrir allar
innri andstæður, magnast voldugar þjóðfylkingar
í öðrum löndum og kunna fyrr en varir að ráða
ríkjum, jafnvel í einhverjum fjölmennustu löndum
hins þriðja heims: I Ceylon hefur róttæk alþýðu-
fylking þegar tekið meirihluta og ríkisstjórn hennar
hafið viðtæka þjóðnýtingu. I Pakistan eru likindi til
þess að róttæk alþýðufylking nái úrslitaáhrifum,
hefur þegar meirihluta í kosningum. Og i sjálfu
Indlandi forðum hatramasta vígi hindurvitna og
fursta gengu nú 300 miljónir manna til kosninga
og veittu róttækum Kongressflokki sigur til að
gera vissar sósialistískar ráðstafanir.
Þessi hundruð miljóna örsnauðs alþýðufólks hins
þriðja heims, sem nú koma inn á svið sögunnar í
krafti byltingarhreyfinganna, hafa ,,engu að tapa
29