Réttur - 01.01.1971, Page 16

að hreinsa París. . . . Aldrei mun gefast slikt
tækifæri til að lækna París af þeirri siðferðilegu
upplausn, sem hefur tært hana í tuttugu ár ...
Parísarbúar verða að sæta herlögum, hversu harð-
neskjuleg sem þau kunna að þykja. Nú væri óðs
manns æði að sýna mildi . . . Hvað er lýðveldis-
sinni? Villidýr. . . . Heiðvirðir borgarar: Réttið hjálp-
arhönd til að vinna megi bug á óværu lýðræðis og
félagshyggju".
Þessum ráðum var dyggilega hlítt. Ekki er vitað
með vissu um fjölda fórnarlamba: ætla má 17 000
sem lágmark, en 30 000 sem hámark. Manntjónið
var þvi meira sem Versalaherstjórnin fyrirskipaði,
að fremur skyldi vega kommúnarða en taka þá til
fanga. Slátruninni var fylgt eftir næstu mánuði og
ár með útlegðar-, fangelsis- og nauðungarvinnu-
dómum. Árið 1875 höfðu 13.440 slíkir dómar verið
kveðnir upp.
Með „hreingerningu" sinni tókst hr. Thiers og
liðssveitum hans að losa sig við ýmsa ágætustu
baráttumenn franskrar verkalýðshreyfingar. En
þeim varð ekki að þeirri ætlun sinni að útrýma
„óværu lýðræðis og félagshyggju". Til sanninda-
merkis má hafa hina voldugu alþýðuhreyfingu, sem
reis í París og Frakklandi öllu í maímánuði 1968.
Þótt sú hreyfing sprytti að vísu upp úr öðrum jarð-
vegi en Kommúnan 1871, vakti hún svipuð hræðslu-
viðbrögð hjá handhöfum hins efnahagslega og
opinbera valds. Það var ekki um að villast, að vofa
Kommúnunnar var á kreiki. Og má ekki ætla, að
langur tími líði áður en hún fær ástæðu til að
leita hvíldar í gröf sinni?
O
Mannamyndir og -nöfn
Louis Eugene Varlin (1839—71) franskur bylt-
ingamaður, einn af stofnendum fyrsta alþjóðasam-
bandsins. Bókbindari að iðn og forustumaður í
verklýðsfélögum og stéttabaráttu, stjórnaði m.a.
bókbindaraverkfalli því 1864, ccm lauk með
þeim sigri, er knúði fram 10 tíma vinnudag í stað
12—14 tíma áður. Frá 1869 i stjórn alþjóðasam-
bandsins. Kynntist þá Marx. Forustumaður I Komm-
únunni. Eftir dauða Delescluze var hann yfirfor-
ingi i varnarbaráttu kommúnarðanna, barðist til hins
síðasta. Tekinn af lífi án dóms og laga 28. maí 1871.
Edouard Marie Vaillant (1840—1915) franskur
sósíalisti, verkfræðingur að iðn. Varð snemma vinur
Blanquis og áhangandi. Forustumaður í upplýs-
ingastarfi Kommúnunnar. Komst til London eftir
ósigurinn, kynntist Marx, var um tima í stjórn al-
þjóðasambandsins. Varð þingmaður í Frakklandi
eftir sakaruppgjöf 1880 og tók ætið þátt í baráttu
sósialista.
Francois Jourde (1843—93) var fjármálaráðherra
Kommúnunnar, tilheyrði hægra armi proudhonlsta
og var á móti þjóðnýtingu Frakklandsbanka. Dæmd-
ur til þrælkunarvinnu i Nýju-Kaledonia. Sakarupp-
gjöf 1877 og sneri þá heim.
Leo Frankel (1844—96) franskur sósíalisti, fædd-
ur I Búdapest, sonur læknis. Var gullsmiður að
iðn. Þátttakandi í alþjóðasambandinu. Gat sér
frægð fyrir frammúrskarandi mælsku og þekkingu
í málsvörn 1870, er hann var dæmdur í tveggja
mánaða fangelsi. Barðist með Garibalda í þjóðvarð-
liðinu. Forustumaður í stjórn Kommúnunnar, rit-
stjóri blaðs hennar „Journal Officiel". Særður í
götuvígunum 25. maí. Komst til London, þaðan til
Ungverjalands. Franska stjórnin heimtaði hann
framseldan. Tók þátt í ungversku, þýzku og frönsku
verklýðshreyfingunni og var á alþjóðaþingum II.
Internationale 1889, 1891 og 1893. Dó I París 1896.
Vailliant og Longuet töluðu við gröf hans.
Myndir og nöfn einstaklinga eru hér valin af
handahófi úr þeim fjölda ágætra foringja og nafn-
lausra hetja, er gerðu Parísarkommúnuna ódauð-
lega.
16