Réttur - 01.01.1971, Blaðsíða 33

Viss atriði þarf þó að muna þegar dregin er upp
mynd af „verkalýð í velferðarríki":
„Velferðarríkin" eru fá. Og meira að segja í
þeim er alltaf nokkur fjöldi fólks, sem berst við
sára fátækt vegna erfiðrar aðstöðu i lífinu. Og þrátt
fyrir velgengni í dag i þessum fáu „velferðarrikj-
um", vofir atvinnuleysi og kreppa sifellt yfir sem
hætta: öryggið skortir. Og í löndum e:ns og Italiu
og Frakklandi og stórum hluta Englands er fátækt-
in enn höfuðbölvaldur alls þorra verkalýðs.
Hja þessum hluta verkalýðs stóriðjulandanna
gilda þvi enn hin gömlu rök fyrir sósíalisma.
En gagnvart þeim hluta verkalýðs og starfsfólks,
sem býr við góð laun eftir gömlum mælikvarða,
nýíur menntunar og áhrifa í mannféiaginu, gilda
ekki aðeins rökin um arðránið, atvinnulega ósjálf-
stæðið, firringuna og öryggisleysið. Það eru komin
til ný rök, sem eiga alveg sérstaklega að tala til
ábyrgðartilfinningar þessa launafólks, þessa fag-
lærða, menntaða, oft hámenntaða verkalýðs:
Auðvaldsskipulagið ógnar sjálfu mannlifinu, til-
veru mannkynsins ófram á jörðunni:
Atómsprengjurnar eru þegar framleiddar í svo
ríkum mæli að nægir til að drepa hvert mannsbarn
á jörðinni — og ameríska auðvaldið sýndi í Híró-
shima og Nagasaki að það var reiðuþúið að nota
þser. Stóriðja auðvaldsins er þegar að menga and-
rúmsloft jarðar, svo stórhætta er orðin að á vissum
svæðum. Stóriðjuhöldarnir hafa þegar gerzt sekir
um framleiðslu efna, sem vanskapa fóstrin. Eitrun
sjávarins af völdum efnaiðnaðar, sem rekinn er af
hamslausri gróðafikn, er tekin að drepa ýmist líf i
sjónum eða gera fiska hættulega til manneldis.
Hugsanlegt vald vísindanna yfir hugum og tilfinn-
ingum mannanna opnar ný hættusvið.
Andrúmsloftið, vatnið, heilbrigði sálar og líkama
er allt í hættu, ef hamslaus gróðafíkn fámennrar
samvizkulausrar yfirstéttar er látin ráða áfram gangi
málanna í veröldinni. Þetta segja nokkrir visinda-
menn veröldinni nú þegar, en valdhafarnir munu
ekki taka tillit til þessa fyrr en verkalýður stóriðju-
landanna hefur tekið þessi mál með á stefnuskrá
sina.
Til þess þarf hann þroska, meiri þroska og þekk-
ingu en hann hefur nú. Launafólki því, sem nú býr
við þolanleg kjör, verður að skiljast að lífið sjálft
er j veði, mannlífið, — að það verður sjálft að
heyja þaráttu fyrir lífi sínu og barna sinna, lifi
mannkynsins á jörðunni, baráttu gegn atómsprengju
og mengun, baráttu gegn arðráni, baráttu fyrir rétt-
Af tilviljun verður oss reikað
Framhjá litlu hrörlegu bakhúsi
Móðirin er horfin veg allrar veraldar
Einsetnkona eitt sinn svífandi bóndadóttir
Sitnr þar grá og hokin á tröppu
Mcenir á oss ókunna vegfarendur og spyr lágt
Er hreinsnnareldurinn slokknaður
Er búið að frelsa heiminn.
Jóhannes úr Kötlum:
Óðurinn um oss og börn vor.
læti til handa ibúum þriðja heimsins, — og allt
þetta verður barátta fyrir afnámi auðvaldsskipu-
lagsins, fyrir myndun mannfélags, þar sem ein-
vörðungu sé stjórnað með nútíðar- og framtiðarhag
og öryggi starfandi mannkyns fyrir augum, stjórnað
af því sjálfu og fyrir það sjálft.
Sá hluti almennings, sem fljótastur hefur orðið
til að skilja einmitt þessi nýju vandamál eru ungu
menntamennirnir, og þessvegna hafa einmitt hinar
róttæku stúdentauppreisnir sett mark sitt á siðasta
áratug og allur sá órólegi æskulýður, sem i fyrsta
skipti i veraldarsögunni horfist í augu við þann
möguleika að fá sem heild aldrei að verða fullorð-
inn.
Þetta er líka sá hluti komandi launafólks, sem
bezt hefur skilið nauðsynina á samfylkingu við
undirstéttir þriðja heimsins, alveg sérstaklega við
Þjóðfrelsishreyfingu Vietnam.
Það má svo að orði komast um þann tiltölulega
vellaunaða verkalýð stóriðjulandanna, sem hér hefur
verið rætt um, — ef menn vilja orða það ofurlítið
öfgakennt, — að hann hafi öllu að tapa: lífinu,
framtíðinni, lifskjörunum, ef hann ekki setur auð-
mannastéttina frá völdum og tekur sjálfur stjórn-
ina á mannfélaginu í sínar hendur, enda hafi hann
þroskað sig svo stjórnmálalega og félagslega og
lært bæði af mistökum og afrekum annarra, að
hann megni að byggja upp sameignarþjóðfélag
þessara stóriðjulanda sem lýðstjórnarskipulag
menntaðra starfsstétta og frjálsra i heilbrigðu um-
hverfi, — og rétti bróðurhönd samhjálpar hinum
33