Réttur - 01.01.1971, Blaðsíða 23

ríki ráð fyrir, að það taki 20 ár að koma á
almennri skólafræðslu. Rétt er í því sambandi
að minnast þess að það tók Evrópu heila öld
að koma á almennri skólafræðslu, en aftur á
móti hafa t.d. Japan, Sovétríkin o. fl. náð því
marki á mun skemmri tíma. I dag eru til
mun fleiri verksmiðjur, en skólar í mörgum
þróuðu ríkjanna, en þróunarlöndin keppast
við að opna skóla, sem að margra dómi er
forsenda iðnvæðingar.
Alsír er gott dæmi um framfarasinnað ríki
í Afríku, sem lagt hefur mikla áherzlu á
menntun. Frá því Alsír hlaut sjálfstæði árið
1962 hefur tala nemenda á barnaskólastig-
inu tvöfaldazt, úr 600.000 í 1.400.000, nær
þrefaldazt á gagnfræðastiginu úr 35.000 í
110.000 og tífaldazt í æðri skólum úr 600
í 7000 nemendur. Þegar haft er í huga að
íbúatala landsins er 13 miljónir, þá sézt vel
hvernig Frakkar hafa skilið við eftir nýlendu-
drottnunina, sem oft var réttlætt með því að
siðmennta ætti íbúa nýlendnanna. Hlutur
Frakka var þó mun skárri en t.d. Belga og
Portúgala, en í nýlendum þeirra mátti telja
háskólamenntaða menn á fingrum sér. Það er
einnig athyglisvert hve þróunarríkin leggja
mikla áherzlu á æðri menntun og aukningin
er þar gjarnan mun meiri en á barnafræðslu-
stiginu. Þá er og athyglisvert hve notast verð-
ur við ómenntaða kennara á barnafræðslu-
stiginu. A Gullströndinni eru t.d. aðeins 600
barnakennarar með kennarapróf af 7500
starfandi. 70% barnakennara í frönskumæl-
andi afríkuríkjum eru próflausir og 90% í
smáríkinu Chad í Mið-vestur-Afríku. Til eru
dæmi um það að kennarar þurfi að kenna 60
—100 nemendum og láta þá lesa í kór úr
lestrarbókum, og lestrarefnið er oft fyrir ofan
skilning nemenda.
Einn athyglisverðasti árangurinn í barátt-
unni við ólæsið var unnin árið 1961. Það ár
var skírt menntunarárið á Kúbu og var mark-
miðið að uppræta ólæsið á eyjunni á einu
ári. Þá voru 23% þjóðarinnar ólæsir, næst-
um því einn af hverjum fjórum. 22. desember
1961 var lestrarherferðinni formlega lokið
og ólæsið hrapað úr 23,6% í 3,9%. Kjör-
orð lestrarherferðarinnar voru: Ef þú kannt,
þá kenndu; kunnirðu ekki, þá lærðu. — Allir
Kúbubúar kennarar, öll heimili skólar. Gæði
menntunarinnar jafngildir kannski ekki
magninu, en þessi árangur byltingarstjórnar-
innar á Kúbu hefur vakið mikla athygli og
hlotið almenna viðurkenningu alþjóðastofn-
ana. Framlag Kúbu til menntamála nernur
39 dollurum á mann í landinu eða 141 doll-
ara á hvern námsmann, en meðaltal annarra
23