Réttur - 01.01.1971, Page 18

læknavísindum. Miðhlutinn fjallar um efna-
hagskerfið og atvinnulífið, og er hann lengst-
ur og ítarlegastur. Honum lýkur á athugun-
um um starfsskiptingu milli kynjanna í hin-
um ýmsu atvinnugreinum, um hið þjóðfé-
lagslega vald og hina dvínandi stjórnmála-
þátttöku kvenna, sem er staðreynd í fjölmörg-
um löndum heims hin síðari ár og áratugi.
Síðasti hluti bókarinnar felur í sér hug-
leiðingar um þátt kvenna á hinum ýmsu
sviðum menningarlífs og lista. Þar verður
höfundi tíðrætt um fyrirferðarmikla þætti
fjölmiðlunar á okkar dögum.
í þessari bók kemur glöggt fram, að Eve-
lyne Sullerot er einkar bjartsýn, er hún met-
ur framtíðarhorfur og möguleika kvenna til
aukins athafnarýmis og frjálsræðis. Hún er
þó í bezta máta raunsæ og dregur enga dul
á margs konar hindranir, sem við er að etja
og verður væntanlega enn um langt skeið.
Hún bendir á, að með hækkandi mennt-
unarstigi kvenna almennt hljóti þeim óhjá-
kvæmilega að opnast hin fjölbreytilegustu
svið, en spyr jafnframt, hvort samfélagið og
þá hvaða öfl þess muni reyna að tefja slíka
þróun eða játast henni, viðurkenna hana.
I þessu sambandi setur höfundur þó einn
stóran fyrirvara varðandi svið hins þjóðfélags-
lega valds þar sem konur hafa sem kunnugt
er enn ekki komizt til áhrifa í neinum telj-
andi mæli. Evelyne Sullerot telur ósennilegt,
að á þeirri staðreynd sé mikilla breytinga að
vænta í náinni framtíð. Hún álítur, að æðstu
stjórnmálaleg völd séu það bannhelga svið
þar sem konurnar muni síðast af öllu ná að
vinna sér þegnrétt.
Þetta er einkar athyglisverð niðurstaða,
ekki sízt þegar haft er í huga, hve langt er
síðan kosningaréttur kvenna var lögleiddur
víða um heim ásamt lagalegu jafnrétti á mik-
ilvægum sviðum, en grundvallarregla er eitt,
reynsla hins daglega lífs annað.
18
Hér fer á eftir lausleg þýðing á fáeinum
atriðum úr þeim kafla bókarinnar, „Demain
les femmes", sem lýtur að sviði stjórnmála.
Ekki er hægt að neita því, að lærdóms-
leiðin má heita konunum opin, ef á allt er
litið, aftur á móti er leið sú, sem liggur til
valdsins vörðuð margs konar hindrunum, og
er kunnara en frá þurfi að segja, að stjórn-
mála þátttaka kvenna hefur farið mjög dvín-
andi síðustu áratugina.
Þar hafa þær nánast lagt niður vopnin og
verið ótrúlega hæverskar eftir alla þá sigra,
sem kvenréttindahreyfingin hefur knúið fram.
Þær hafa ekki notfært sér þá ávinninga,
sem náðust, og þær hafa ekki haldið áfram á
þeirri leið, sem liggur til aukinna áhrifa og
stjórnmálalegs valds.
Franski rithöfundurinn Maurice Duverger
hefur gefið greinargóða lýsingu á stjórnmála-
legri þátttöku kvenna og hefur tekið dæmi af
píramída. Grunnurinn byggist upp af hinni
fyrstu pólitísku athöfn, eða þeirri að neyta
síns kosningaréttar. Það er eins konar skylda,
sem þar að auki framkvæmist í leynum, í
allri hæversku án þess að þurfa að gefa
nokkuð til kynna. Þetta atriði vegur þungt,
þegar litið er á það, að ekkert er út á kosn-
ingaþátttöku kvenna að setja. Þær kjósa í
nokkurn veginn sama mæli og karlar.
A næsta þrepi fyrir ofan eru svo þeir hóp-
ar, sem taka á sig einhvers konar ábyrgð og
framkvæmd og láta skoðanir sínar og afstöðu
opinbert í ljós. Til dæmis er álitlegur hóp-
ur kvenna, sem sæti á innan hinna smæstu
stjórnunareininga þ.e.a.s. í hreppstjórnum, en
meðal borgarstjóra eru konur aftur á móti
sjaldséðar, og mjög sjaldan fyrirfinnast konur
í stjórnum stærri héraða eða sýslna.
Þær sjást sjaldan á þjóðþingum, eru ör-
sjaldan í hópi ráðherra og sízt á toppinum
þar sem ríkisforystan, handhafi valdsins situr.
Hin langa og harðvítuga barátta kvenna fyrir
i