Réttur - 01.01.1971, Blaðsíða 31

—21, 1941—45) og undirbyggja kínversku bylting-
una með 20 ára borgarastríði. Um allar þær hetju-
dáðir, sem unnar hafa verið svo þetta tækist, og
um alla þá harmleiki, sem gerðust i rás atburðanna,
skal ei fjölyrt hér að sinni né rakin þau gífurlegu
áhrif sem frumstæð gerð þessara þjóðfélaga hafði
á þróunina.
En hinu skal slegið föstu:
Bylting sósíalismans hefur ekki verið svikin,
hvorki i Sovétríkjunum né i Kípa, né heldur hefur
gagnbyltingin slgrað i þessum stórveldum sósíal-
ismans. Það er mál til komið að tilhæfulausar
ásakanir stærstu flokka sósialismans um gagn-
byltingu hvor i annars garð víki fyrir marxistísku
mati og umræðum um ólikar leiðir beggja.
Það er ekki hægt að ræða af viti með þvi að sjá
aðeins það sem aflaga fer og loka augunum fyrir
hinu — eða öfugt. Sovétrikin hafa i krafti stór-
stígra framfara á sviði atvinnulifs, vísinda, uppeldis,
hermála o. s. frv. orðið hinn mikli bakhjallur sósial-
istisks valds í heiminum, en jafnhliða hefur sósi-
alistisk þróun staðnað á öðrum sviðum, jafnvel
orðið afturför frá Lenins tímum, svo sem á sviði
lýðstjórnar, umræðufrelsis í flokknum, afstöðu til
lista o. fl. I Kína hefur I krafti sósíalismans hið
stórkostlega átak verið gert að útrýma sultinum
hjá fjórðungi mannkyns, framfarir orðið I atvinnulifi
og vísindum og reynt að tryggja virkni fjöldans og
jöfnuð með þjóðinni, en jafnframt eru brotnar leik-
reglur flokkslýðræðis og ofstækisfull afstaða til
öðruvísi hugsandi sósialista ýtir undir klofning
heimshreyfingarinnar. Tilhneigingar til stórveldis-
hroka gætir hjá flokkum þessara stórvelda alþýð-
unnar, máske einmitt vegna þeirra afreka, er þeir
hafa unnið í frelsisstríðum þjóða þeirra. Þar með
er ekki sagt að alþjóðahyggjan sé svikin, aðstoðin
við hetjubaráttu Vietnam og þjóðfrelsishreyfing-
anna sannar bezt hve virk hún er. En þegar saman
fara I einni flokksforustu fræðileg þröngsýni, móð-
ursjúk tortryggni og misnotkun mikils valds, sem
sameinað er á fárra hendur, þá geta aðrir eins sorg-
arleikir gerzt og málaferlin miklu, aftökurnar illu
og innrásin I Tékkóslóvakiu, — verknaðir, sem
brjóta jafnt I bág við sósíalismann og alþjóðahyggju
verkalýðsins.
Sú spurning kemur oft upp i hugum sósíalista,
þegar mjög fer aflaga um beitingu rikisvalds i sum-
um sósíalistískum ríkjum, hvort hægt sé að lita svo
á að þetta rikisvald sé alþýðunnar.
Ríkisvaldið i þessum löndum er alþýðunnar, þótt
Þeir boða aldahvörf
Maðurinn verður að endurfœðast
Slíta af sér fjötra vanans og efans
Vekja þá sem sofa bjarga himni og jörð
Því hœttan vofir yfir framtíðin er í veði
Gneistandi orð þeirra tendra í blóði vorn
Hremsunareld morgunsólar.
Jóhannes úr Kötlum:
Öðurinn um oss og börn vor.
svo þeir aðilar, sem eru handhafar þess á hverjum
tima, brjóti oft á tiðum gegn hagsmunum hennar
og hugsjónum sósíalismans. Frakkland Napoleons
var Frakkland borgarastéttarinnar og Napoleon var
„keisari franska kapítalismans", þótt svo frönsk
borgarastétt hefði kosið ýmsar ráðstafanir hans
öðruvísi. Sama hefur hent og hendir enn I ríkjum
alþýðubyltinganna.
Byltingin er yfirtaka ríkisvaldsins í nafni alþýð-
unnar. Rikisvaldið — það er herinn, embættis-
mennirnir o. s. frv. Takmark sósíalismans er að
alþýðan sjálf yfirtaki beina stjórn framleiðslunnar
i krafti samtaka sinna á vinnustöðvum og verklýðs-
félögum, að hún verði nógu kröftug og þroskuð til
þess raunverulega að stjórna þessu framleiðslu-
kerfi beinlínis, að hún þurfi ekki að una við fastan
embættismannahóp, heldur geti haft tið mannaskipti
(sbr. Lenin: Ríki og bylting 1970, bls. 96). Og með-
an þessu takmarki er ekki náð, þá er hið sósíalist-
iska lýðræði skammt á veg komið, hvað sterkt sem
svo hið sósíalistiska ríkisvald er. Og meðan alþýða
manna getur ekki frjáls rætt leiðirnar til að full-
komna sósialismann og gagnrýnt það, sem aflaga
fer, — þá á hið sósialistiska frelsi enn langt i
land.
Meðan þetta er svo, vofir alltaf sú hætta yfir að
handhafahópar rikisvaldsins festi völd alþýðunnar
i höndum sér, gerist dragbitar á sósíalistiska lýð-
ræðisþróun, — eins og dæmin sanna, —, þótt þeir
svo auki I sífellu efnahagslegt og hernaðarlegt
vald sósíalismans. Embættismenn alþýðunnar geta
vissulega orðið henni þungir I skauti, eru þeir þó
31