Réttur - 01.01.1971, Page 51

ERLEND
VÍÐSJÁ
GOMULKA
Gomulka, einn af traustustu leiðtogum
kommúnista í sósíalistísku ríkjunum, er far-
inn frá.
Wladyslaw Gomulka er fæddur 1905 í
Galisíu. Faðir hans var verkamaður og Go-
mulka var svo að segja alinn upp í verkalýðs-
hreyfingunni sem sósíalisti. 1926 gekk hann
í Kommúnistaflokk Póllands, eftir að hafa
áður verið í vinstra armi PPS (Pólska sósíal-
istaflokknum). Það ár var hann tekinn fastur
í fyrsta sinn og dvaldi um tíma í dyflissum
Póllands. Strax og hann slapp hóf hann starf-
semi sína í verkalýðshreyfingunni af fullum
krafti á ný. 1932 var hann handtekinn fyrir
leynilega starfsemi, eftir að lögreglan hafði
sært hann skotsári í annan fótinn, og leið
hann undir því alla ævi. Var hann nú tvö ár í
fangelsi. Hóf síðan baráttu á ný. Var svo
tekinn fastur enn 1936 og dæmdur í sjö ára
fangelsi. Var hann nú í fangelsi þar til í
stríðsbyrjun 1. september 1939- Að einu leyti
kann þessi fangelsisvist að hafa bjargað lííi
hans, hefði hann t. d. orðið að flýja til
Moskvu, hefði hann máske lent í því að vera
drepinn sem fleiri af beztu foringjum pólska
kommúnistaflokksins, sem voru útlagar í
Moskvu 19.38, eftir að Kommúnistaflokkur-
inn pólski var leystur upp.
Gomulka barðist ásamt fleiri kommúnist-
um, er sluppu nú úr fangelsi, gegn nazistum
í Varsjá í september 1939- Hóf hann síðan
Gomulka.
leynilega baráttu gegn nazistum. Haustið
1941 var Pólski verkamannaflokkurinn
stofnaður, frá því í desember 1942 var Go-
mulka í miðstjórn hans og frá því 23. nóv.
1943 ritari flokksins. Var hann síðan einn
höfuðleiðtogi pólskrar alþýðu í frelsisbaráttu
hennar, jafnt í stríði sem sigri, ýmist sem
flokksleiðtogi eða varaforsætisráðherra þar
til sumarið 1948, er honum var vikið frá,
þegar ofsóknir þær hófust, er leiddu síðan til
málaferlanna í löndunum í kring (Slansky,
51