Réttur - 01.01.1971, Blaðsíða 55

Þörf áminning
,,En það þykist ég sjá i hendi
minni, að verkamannasamtökum
og verkamannablaði eða alþýðu-
manna getur því aðeins orðið lifs
auðið og framgangs, að þau snúi
sér með fullri djörfung og heils
hugar að þeirri stefnu, sem heim-
urinn kallar Sosialismus og nú er
aðalathvarf verkamanna og lítil-
magna hins svokallaða menntaða
heims.
Mér er sú menningarstefna kær-
ust af þeim, sem ég þekki og
hefur lengi verið, ekki sízt af því,
að það er sá eini þjóðmálaflokkur,
sem helzt sýnist hafa eitthvert
land fyrir stafni, þar sem mönn-
um með nokkurri tilfinningu eða
réttlætis- og mannúðarmeðvitund
er byggilegt."
Þorsteinn Erlingsson i „Verk-
efnin" i Alþýðubl. (gamla) 2.
tbl. 1. árg. 21. jan. 1906.
Ríkisvaldið
i raun
Sá, sem ekki hefur verið í fang-
elsi, veit ekki hvað ríkið raun-
verulega er.
Leo Toistoi.
Umburðarlyndi
— í rússnesku byltingunni
„Mikið umburðarlyndi var svo
að segja í andrúmsloftinu, sem við
önduðum að okkur í Petrograd,
svo að alstaðar mátti heyra menn
rökræða af ástriðu, næstum þvi
ætla að slást, en fara svo burt
með höndina um öxl viðmæland-
ans. Alstaðar voru háðar opinská-
ar umræður, innan og utan flokks
ins. Á síðari árum minntist ég
þessarar hreinskilni. Enginn var
bældur af ótta eða þagði af ótta
við að honum yrðu á mistök. Það
var þetta, sem festist í huga mér
sem sérstaklega rússneskt og sem
höfuðeinkenni á fyrstu valdatímum
bolsévika".
Albert Rhys Williams: Journey
into Revolution (Ferð inn í byit-
ingu). Petrograd 1917—18. (Til-
vitnun þessi er tekin úr ritdómi
um bókina, eftir Carliss Lamont
er birtist í „Science and Soci-
ety", vorheftinu 1970).
— í II. Alþjóðasambandinu
1904
[Rósa Luxemburg og Jean Jour-
es, foringi franska Sósialista-
flokksins deildu hart á alþjóða-
þinginu, Rósa deildi hart á endur-
skoðunarstefnuna, sem Jaures
varði].
„Þegar hann (Jean Jaures) hafði
lokið mælskri vörn fyrir afstöðu
flokks síns og hafði bæði gert gys
að stöðnuðum, billegum kenning-
um Kautsky’s og ástríðufullum á-
deilum Rósu Luxemburg, er beind-
ust í rangan farveg, þá var enginn
til að þýða fyrir hann. Rósa stökk
upp og endurskóp hans áhrifa-
miklu mælsku: úr frönsku í jafn
ágæta þýzku.-------Mitt í dynj-
andi lófaklappi, þakkaði Jaures
henni ákaflega og kvaðst viss um
að þetta atvik væri sönnun um
samheldni er yfirgnæfði yfirborðs-
ágreining þeirra."
Peter Nettl: Rósa Luxemburg.
(Jaures var myrtur af frönskum
þjóðrembingsmanni 1914, Rósa
af þýzkum þjóðrembingsmönn-
um 1919).
Þegar sambandið rofnar
„Verkalýðurinn hefur nýlega
veitt flokksforustunni og ríkis-
stjórninni ráðningu, þegar hann
greip til verkfallsvopnsins og fór
í kröfugöngur út á götuna. Þennan
bitra fimmtudag í júní hrópuðu
verkamennirnir í Posen skýrt og
greinilega: Það er nóg komið;
svona getur það ekki haldið á-
fram! Það verður að hverfa burt
af þessari röngu leið! Verkalýður-
inn hefur aldrei gripið til verk-
fallsvopnsins af léttúð. Enn þá
síður hefur hann gert verkfall að
óhugsuðu máli hér í Póllandi al-
þýðunnar, þar sem ríkisstjórnin
stjórnar í nafni hans og í nafni
alls vinnandi fólks. Efalaust hefur
almenningi verið ofboðið og það
hefnir sin ætíð. Ég er viss um að
verkamennirnir í Posen hefðu
aldrei gert verkfall, að enginn
þeirra hefði gripið til vopna, að
blóði verklýðsbræðra hefði aldrei
verið úthellt, ef flokkurinn, ef
flokksforystan hefði alltaf sagt
þeim sannleikann. Til þess að
breyta þvl, sem slæmt er í lífi
okkar, — til að koma atvinnulífinu
upp úr því ástandi, sem það er í,
— er ekki nóg að breyta um þessa
eða hina persónuna. Það er auð-
velt. Til þess að útrýma úr stjórn-
mála- og atvinnulífi voru öllu því,
sem hrúgazt hefur þar upp árum
saman og hindrað þróun þess,
þarf að gera margar breytingar á
kerfi alþýðuvalda vorra, á kerfi