Réttur - 01.04.1971, Qupperneq 3

MAGNÚS KJARTANSSON:
LANDHELGIS-
MÁLIÐ
1958
OG 1971
Liðið er nokkuð á annan áratug síðan land-
helgi Islendinga var stækkuð í 12 mílur. Nú
líta allir landsmenn á það hafsvæði sem
hluta af landinu sjálfu; sá maður er naumast
til sem dregur í efa að stækkun landlielginn-
ar hafi verið rétt og raunar iífsnauðsynleg
ákvörðun. Því er ástæða til að minna á að
sú var ekki raunin 1958. Þá voru háðar mjög
harðar deilur um næstu aðgerðir í landhelg-
ismálinu, og munaði minnstu að vinstri
stjórnin sundraðist í þeim ágreiningi. Þessar
fornu deilur eru einkar lærdómsríkar vegna
þess að þær endurtaka sig á mjög svipaðan
hátt þessar vikurnar, þegar ný stækkun fisk-
veiðilögsögunnar í 50 mílur er komin á dag-
skrá. Viðbrögð stjórnmálaforingja eru hin
sömu nú og þau voru 1958; sömu gömlu
röksemdirnar eru endurteknar með litlum
breytingum. Um landlielgismálið 1958 skrif-
aði ég ýtarlega grein í Rétt, 1.—4. hefti
1959, og var hún jafnframt gefin út sér-
prentuð (Atökin um landbelgismálið. Hvað
gerðist bak við tjöldin?). Þeim sem kunna að
hafa hug á að rifja upp þessa sögu vísa ég
á þá grein, en hér skal minnt á fáeinar
meginstaðreyndir.
AÐEÍNS ORÐ — EKKI ÁKVARÐANIR
Alþýðubandalagið fór með sjávarútvegs-
mál 1958, og því varð það hlutverk Lúð-
víks Jósepssonar að hafa forustu um aðgerð-
ir í landhelgismálum. Hafði vinstristjórnin
heitið því að stækka landhelgina þegar hún
var mynduð, og um það stefnuatriði var eng-
inn opinber ágreiningur hvorki milli stjórn-
málaflokkanna né meðal almennings. Allir
voru fúsir til þess að lýsa yfir því með al-
mennum skrúðmælum að sjálfsagt væri að
stækka fiskveiðilögsöguna. Hins vegar reyndi
á einlægnina snemma árs 1958. I marz það
ár var haldin alþjóðleg ráðstefna um land-
59