Réttur - 01.04.1971, Page 51

völd sýnt því máli einstakt áhugaleysi og
jafnvel litið svo á, að þetta væri sér óvið-
komandi og hagkvæmast að leysa það eins og
önnur mannúðarmál á Islandi, með samskot-
um eða happdrættum, framkvæmdum af fórn-
fúsum einstaklingum og félögum. Þeir sem
sýnt hafa þessu máli áhuga hafa þó ekkiverið
sammála þessu viðhorfi stjórnvalda og því
verið hafður í frammi markviss áróður fyrir
þátttöku ríkisins. Það hefur einnig gert stjórn-
völdum nokkuð erfitt um við að skjóta sér
undan, að Sameinuðu þjóðirnar hafa hvatt
aðildarríki sín til að verja sem svarar 1%
þjóðartekna árlega til þróunaraðstoðar.
Þær miklu umræður sem urðu um aðstoð
við þróunarlöndin 1965 urðu til þess, að ut-
anríkisráðherra skipaði nefnd til að gera um
þáð tillögur, á hvern hátt mætti auka aðstoð
Islands við þróunarlöndin. Formaður nefnd-
arinnar var Olafur Björnsson og tók það
hálfan áratug fyrir nefndina að leggja endan-
legar tillögur sínar fyrir alþingi. Höfðu til-
lögurnar að vísu um tíma lent á vergangi hjá
ríkisstjórninni. En aðrir aðilar höfðu ekki
skrínlagt málið.
Ungt fólk í öllum stjórnmálaflokkum og
fleiri félagssamtökum hóf undirskriftasöfnun
með áskorun á alþingi að samþykkja löggjöf
um þróunaraðstoð; framlialdsskólanemar
tóku fulltrúa frá stjórnmálaflokkunum til
bæna á hungurvökum og legið var í þing-
mönnum frá öllum flokkum að flytja frumv.
um þróunarsjóð. Var slíkt frumvarp flutt á
tveim þingum, en hlaut aldrei afgreiðslu.
Arangur af þeim tillöguflutningi var þó sá,
að nefnd utanríkisráðherra sá sig tilneydda að
skila áliti. Þá höfðu ungir menn beitt sér,
hver í sínum flokki fyrir samþykkt tillagna á
flokksþingum um, að hið opinbera veitti þró-
unaraðstoð. En hvernig á síðan aðstoð hins
opinbera að vera háttað, þegar hún loks sér
dagsins ljós?
HIN NÝJA LÖGGJÖF:
Lög þau um stofnun er annist aðstoð ís-
lands við þróunarlöndin, sem samþykkt voru
í apríl s. 1. segja raunar ósköp lítið
um, hver verði hlutur íslands í aðstoð við
þróunarlöndin. Höfuð meinsemd laganna er
að ekkert er getið um fjárveitingu hins opin-
bera og meirihluti alþingis felldi tillögu
þeirra Magnúsar Kjartanssonar og Jónasar
Árnasonar um að stefnt yrði að því að ná
1% markinu, sem S.Þ. krefjast, á næstu 10
árum. Lögin kveða svo á um að alþingi skipi
5 manna stjórn stofnunarinnar ,sem er ætlað
það verkefni: að kynna málefni þróunarland-
anna, að vinna að auknum menningartengsl-
um við þau, að kanna möguleika á auknum
viðskiptatengslum og vera ráðgefandi aðili
fyrir aðra er sinna þessum málefnum. Þá er
stofnuninni heimilt að standa fyrir samskot-
um meðal almennings. Af þessu má sjá, að
verksvið stofnunarinnar er lítið meira en þeg-
ar hefur verið unnið að í sjálfboðavinnu hjá
Herferð gegn hungri, nema hvað hér er opin-
ber aðili að verki. Allt er síðan bundið við
rausn fjárveitingavaldsins.
Sú hugsun læðist að, þegar höfð eru í huga
viðbrögð stjórnarliðsins við tillögunni um
1 prósentin, að hér fylgi ekki hugur máli.
Samþykkt þessara laga sé í augum stjórnar-
innar ill nauðsyn til að mæta kröfum æsk-
unnar og því er löggjöfinni háttað svo, að
sem minnstra aðgerða og fjárkrafa sé að
vænta. Það kom og skýrt fram í umræðunum
að NATO-þingmennirnir t.d. Friðjón Þórðar-
son töldu að við hefðum ekkert efni á að
veita öðrum aðstoð, næg verkefni væru fyrir
hendi í okkar íslenzka vanþróaða velferðar-
ríki.
En þessi þróunarstofnun gefur þó vissa
möguleika og því er mikið undir því komið
að vel takist til um skipun hennar og að strax
107