Réttur - 01.10.1971, Blaðsíða 19

EUGENE DEBS
UPPHAF
Loks gat meinráð megnað því:
Lengnr er vœri lífs að vona,
leifnm fjörs á aldri svona:
Djflissu þœr dœmdust í.
Þennan vininn veslinganna,
vandlætara rangindanna!
Lengi hafði lymskan elt hann,
loks á þessu bragði felt hann —
honum þó á kné hún kcemi,
keyþt er það, að skammgóðs dasmi.
ENDIR
Ef að virðist tvísýnt tíða
tafl: hvort lömbin sigra refinn,
öll er myrkvast efa og kvíða
Ameríka — Debs skal kveða
inn í tímann vilja og von —
enn er sú ei yfirgefin,
er á skálmöld hróka og peða,
á svo hugum-háan son.
Ort 1918, þegar Debs var dæmdur i 10
ára fangelsi fyrir andstöðu gegn stríðinu
og fór í fangelsi 66 ára að aldri.
Námueigendur afréðu að ganga milli bols og
höfuðs á samtökum þessum. Þeir fengu alkunna
einkanjósnara Pinkertonfyrirtækisins til að eyði-
leggja samtökin með þvi að senda inn i þau flugu-
menn, er ynnu traust verkamanna og skipulögðu
siðan skemmdarverk, er gæfu yfirvöldunum átyllu
til að láta til skarar skriða. Einum njósnaranum
tókst að verða ritari einnar sterkustu deildarinnar.
Eugene Debs i fangeisi.
Þessir flugumenn komust smá saman að nöfnum
forystumannanna.
Haustið 1875 var látið til skarar skriða. Helztu
forystumenn samtakanna voru ákærðir fyrir glæpi.
Njósnarar og leiguþý atvinnurekenda voru einu
vitnin. Réttarhöldin voru alger skripamynd af réttar-
fari, sett á svið til að brjóta samtökin á bak aftur.
Lauk þeim með þvi að fjórtán forystumenn voru
dæmdir í fangelsi frá 7 til 10 ára, en tíu voru
dæmdir til dauða.
Eugene Debs, hinn frægi verklýðsforingi Banda-
rikjanna, sem Stephan G. orti fegurst um, lýsti því
hvernig þessar tiu hetjur verkalýðsins hefðu gengið
í dauðann saklausir og hnarreistir. Síðan segir
hann:
„21. júní 1877 féll tjaldið í síðasta þætti þessa
sorgleiks vinnunnar. Böðullinn framkvæmdi verk
sitt, gálgarnir fengu sina fórn. Þann dag varð
sagan skækja og fagurt andlit sannleikans var hulið
grimu lyginnar. Mennirnir, sem létu lifið á aftöku-
staðnum sem glæpamenn, voru verklýðsleiðtogar,
fyrstu píslarvottarnir i stéttastriðinu i Bandarikj-
unum“. („Appeal to Reason" 23. nóv. 1907).
195