Réttur - 01.10.1971, Blaðsíða 36

sköpunarstjórnar, skal nefna tvær eftirfar-
andi tölur:
Fiskveiðiflotinn var 1945 24 þúsund smá-
lestir, þar af voru 28 gamlir togarar, sann-
nefndir ryðkláfar, alls 9000 smálestir. (A
árinu 1936 voru 37 togarar að meðaltali 16
ára gamlir, þeir 28, sem eftir voru 1945 hafa
því líklega verið að meðaltali 25 ára gamlir).
Mikið af öllum þessum skipum hverfur því
úr notkun á næstu árum. — En að nýsköpun
lokinni er fiskiskipaflotinn (1950) orðinn
49 þúsund smálestir — togarar eru þaraf
tæp 27 þúsund smálestir. Af vélbámm voru
keyptir erlendis frá 140 á nýsköpunartíman-
um og tugir báta smíðaðir innanlands.
Flutningaskipaflotinn var 1945 6500 smá-
lestir. Aætlun Nýbyggingarráðs var að fimm-
falda smálestatöluna á áætlunartímabilinu og
fékk ráðið skipafélögin til að fallast á það.
Áætlunin var að kaupa 13 ný skip, 23 þús-
und smálestir alls. Var hún framkvæmd til
fulls.
Nýsköpunarhugmyndir Sósíalistaflokksins
höfðu frá upphafi mætt mikilli andstöðu aft-
urhaldsins í landinu. „Vísir" hafði brenni-
merkt þær sem „lokaráð — landráð og svik-
ráð gagnvart almenningi og núverandi þjóð-
skipulagi"! „Alþýðublaðið" gerði gys að hug-
myndunum sem „skýjaborgum". En eftir að
nýsköpunarstjórnin var mynduð um fram-
kvæmd þeirra, — var auk sjálfra andstæð-
inga stjórnarinnar á Alþingi (Framsóknar og
5 þingmanna Sjálfstæðisflokksins) hættuleg-
ust andstaða Landsbankans, sem þá var undir
afturhaldsstjórn, svo og verzlunarauðvaldsins
í landinu*).
*) Um aðdraganda og aðstæður í sambandi við
nýsköpun atvinnulífsins má lesa I Rétti 1948,
bls. 188—223, svo og I bækling Sósíalistaflokks-
ins frá 1945 „Nýsköpun atvinnulífsins".
Bankastjórn Landsbankans barðist svo
lengi sem hún mátd gegn tillögunum um
stofnlánasjóð sjávarútvegsins og spillti fram-
kvæmdum á ýmsum sviðum þar sem undir
hana þurfti að sækja. Var það greinilegt af
reynslu þessara ára að ef það átti að ganga
snurðulaust að framkvæma áætlanir ríkis-
stjórna og Alþingis í þjóðarbúskap Is-
lendinga, þá varð að samræma fjármálastefnu
ríkisbankanna við þá stefnu, er ríkisstjórn og
meirihluti Alþingis ákváðu.
III. VINSTRI STJÓRN
OG ÁÆTLUNAR-
BÚSKAPUR
Vinstri stjórn var mynduð 1956. I mál-
efnasamningi hennar var ákveðið að hún
skyldi „láta gera heildaráætlun um fram-
kvæmdir á næsm árum og nýmæli í því
sambandi", svo og að „beita sér fyrir, að
fjármálastefna bankanna verði í samræmi
við þarfir atvinnuveganna og uppbyggingar-
og framfarastefnu ríkisstjórnarinnar". Var í
því sambandi ákveðið að seðlabankinn yrði
setmr undir sérstaka stjórn.
Þegar bankalöggjöfin var tekin til endur-
skoðunar, var ég fulltrúi Alþýðubandalags-
ins í þeirri nefnd, sem fyrst hafði með þau
mál að gera. I frumvarpi því, er ég útbjó, var
lagt til að bankaráð Seðlabankans og áætl-
unarráð yrðu ein og sama stofnunin, þannig
að tryggt væri fullt samræmi milli fram-
kvæmdastefnu ríkisstjórnarinnar um skipu-
lagða uppbyggingu og fjármálastefnu ríkis-
bankanna. Féllst Alþýðuflokkurinn á þetta
fyrirkomulag, en Framsókn þverneitaði. Vil-
hjálmur Þór réð þá mestu um stefnu Fram-
212
j