Réttur - 01.10.1971, Blaðsíða 14

gerzt gangverki auðvaldsþjóðfélagsins, eins
og það gerist á landi okkar nú, og þeim leið-
um og krákustigum, er arðránið fer eftir, sem
og breyttu áhrifavaldi tiltekinna hópa innan
borgarastéttarinnar og hlutverki ríkisvaldsins
í þessu sambandi. Þessi lýsing er að sjálf-
sögðu ekki tæmandi, en okkur hefur þótt
sjálfsagt að reyna að gera þessum atriðum
nokkur skil, með því að arðrán auðstéttar-
innar er nú oft flóknara og óbeinna en áður,
þótt ekki hafi það minnkað og stéttaskilin
nokkuð breytt og oft ekki eins glögg eða
augljós og fyrrum. Eins höfum við gert okkur
far um að benda á vankanta og mótsagnir
íslenzks auðvaldsþjóðfélags og flesta þá
núningsfleti, þar sem hitnað getur í og
kviknað af neisti, svo að upp úr logi í átök-
um stéttanna.
Loks höfum við reynt að fjalla meir um
félagslega og menningarlega drætti í gerð
þjóðfélagsins en almennt tíðkast í stefnu-
skrám. Og koma þar m. a. til greina þjóð-
legar erfðir og erlend áhrif og ýmis fylgi-
fyrirbæri svokallaðs velferðar- og tækniþjóð-
félags, hlutverk fjölmiðla o. s. frv. En þessi
fyrirbæri segja nú mjög til sín og hafa orð-
ið mörgum umhugsunarefni — og því brýnt
að leitast við að skilgreina þau sem bezt og
móta þar sósíalisk viðhorf.
Að síðustu hefur okkur þótt nauðsyn að
skoða þessa þætti alla frá sögulegu sjónar-
miði, rekja nokkuð þróun þeirra og innri
tengsl, þannig að samhengið í framvindunni
yrði ljósara og sambandið við fortíðina, fyr-
irrcnnara og eldri hreyfingar rofnaði síður
í vitund þeirra, er hér eiga hlut að máli.
Þar hefur það m. a. vakað fyrir okkur, að
ný og ung kynslóð hlýmr nú að láta æ meir
til sín taka í samtökum okkar. Hreyfing okk-
ar eða fyrirrennari hennar átti tiltölulega
hægri endurnýjun að fagna mestan hluta 6.
og 7. áratugsins, og tók það bæði til forystu
og almennra liðsmanna.
En nú mun ný og ung kynslóð fylkja sér
í samtök okkar — og láta að sér kveða og
vísast sópast um fast. Þessi kynslóð hefur
minna veður af liðnum tíma og gamalli
reynslu. Hún er gagnrýnin um margt, vill
ekki láta mata sig, heldur sannreyna sjálf
og beita m. a. hópstarfi við athuganir ein-
stakra viðfangsefna o. s. frv. Allt eru þetta
góðir eiginleikar. En bezt mun svo fara samt,
að hér verði engin tengslaslit, sambandið við
forna erfð og baráttu rofni ekki og skilning-
urinn á sögulegri samheldni varðveitist. Þess
vegna m. a. höfum við lagt nokkuð upp úr
að rekja sögulega þróun fyrirbæranna.
Eg hef nú reynt að gera smávegis grein
fyrir útlínunum í gerð þessarar stefnuskrár
og hvað það var, sem þar helzt vakti fyrir
okkur. Hitt er ykkar að dæma, hvort sú
stefna sé rétt og eins að hve miklu leyti
hafi þá tekizt að móta hana. Okkur er sjálf-
um fullljóst, að þar er mörgu áfátt, misvægi
milli kafla eða efnisþátta og ýmsu gerð mjög
svo ófullnægjandi skil. Til dæmis var það
ætlun okkar í upphafi, að jafnframt því, sem
gerð væri grein fyrir lokamarkinu, þ. e. sósíal-
isku skipulagi, yrði einnig vikið að hugsan-
legum meiriháttar áföngum, millistigum eða
stökkpöllum á Jxíirri leið. En sú áætlun hefur
farið nokkuð úr skorðum, þótt raunar sé
drepið þar á einstök atriði. Margt fleira
mætti nefna í Jsessu sambandi, þótt ekki sé
það gert hér, enda höfum við ekki litið á
þetta stefnuskráruppkast sem endanlegt
plagg, heldur miklu fremur sem umræðu-
grundvöll, sem fjallað yrði um af sem flest-
um flokksmönnum og tæki breytingum í
Jíeim meðförum.
Eitt er það enn, sem oft hefur flögrað að
mér við yfirlestur J^essa plaggs, eitt sem mér
finnst gerð ónóg skil, en Jiað eru áhrif auð-
190