Réttur - 01.10.1971, Blaðsíða 37

sóknar í þessu máli og hafði sínar eigin hug-
myndir um hvernig Seðlabankinn skyldi vera
og beygði forusta Framsóknar sig fyrir hon-
um. — Það varð því jafnlítið úr því að gerð
væri „heildaráætlun um framkvæmdir" eins
og „endurskoðun stjórnarskrár lýðveldisins
og kosningalaga", sem líka var lofað í mál-
efnasamningnum. — Framsókn hafði þá enn
ckki lært það, sem 12 ára „útlegð" vonandi
er búin að kenna henni nú.
Hinsvegar tókst án heildaráætlana að
vinna það þjóðnytjastarf að útrýma atvinnu-
leysinu, sem var tilfinnanlegt út um allt land
1956. Komu þar fyrst og fremst til stórhuga
aðgerðir, sem stuðlað var að af hálfu Lúð-
víks Jósepssonar, sem þá var sjávarútvegs-
og viðskiptamálaráðherra, m.a. með því að
láta smíða 12 togskip, 250—300 smálestir,
í Austur-Þýzkalandi og stuðla í hvívetna að
stóraukningu fiskveiðiflotans.
En næsta áratuginn eftir að Framsókn
sprengdi vinstri stjórnina 1958, fluttu þing-
menn hennar mörg frumvörp um áætlunar-
búskap. Mætti því ætla að nauðsyn hans sé
þeim nú ljós.
IV. OG NÚ?
Og nú reynir enn einu sinni á hvernig til
tekst. Framkvæmdastofnun ríkisins á að „hafa
á hendi heildarstjórn fjárfestingarmála og
framkvæmdir í atvinnumálum" og „gera
áætlanir til langs tíma um þróun þjóðarbús-
ins" svo og framkvæmdaáætlanir til skemmri
tíma.
Þjóðartekjur Islendingar voru 1970 42 160
miljónir króna. Fjárfesting þar af var 10 210
miljónir króna. Er það svipuð fjárfesting
hlutfallslega og var áratuginn 1961—70.
Þessi fjárfesting skiptist í framleiðslufjárfest-
ingu annarsvegar og neyzlufjárfestingu hins-
vegar, en undir hið síðara er talið íbúðarhús
og fjárfesting í þjónustustarfsemi, þ. á m.
verzlunarhús etc. Hlutfall milli framleiðslu-
fjárfestingar og neyzlufjárfestingar hefur
löngum verið allt annað á Islandi en nálæg-
um löndum og svo er enn. I Danmörku og
Svíþjóð var t.d. hlutfallið þannig að 25—
34% var neyzlufjárfesting, en 75—66%
framleiðslufjárfesting (árin 1950—54), en á
Islandi hefur hlutfallið oft verið ca. 55%
neyzlufjárfesting en 45% framleiðslufjár-
festing og var 1961—70 51% neyzlufjár-
festing og 49% framleiðslufjárfesting.
Hinum miklu verðmætum, sem til fjár-
festingar fara á Islandi, hefur oft verið varið
af lítilli fyrirhyggju. Annarsvegar farið með
of fjár í fjárfestingu í óhóflegum verzlunar-
og skrifstofuhúsum og hinsvegar ætt með
algeru fyrirhyggjuleysi og tómu braski í
„framleiðslu'-fjárfestingu eins og margskon-
ar „gler"-æfintýri sýna bezt og rekja má slóð
eftir um allt landið.
Það er því vissulega hin brýnasta nauðsyn
að öll fjárfestingarstarfsemi þjóðarinnar sé
tekin til algerrar endurskoðunar og þaul-
hugsað hvernig viturlegast verði varið þeim
miklu fjárupphæðum, sem þjóðarbúið ver til
þessarar lífsnauðsynlegu starfsemi: yfir 10
miljörðum króna á ári.
Afturhaldið hrópar að vanda í heimsku
sinni um ríkisafskipti! Sú borgarastétt, sem
biður ríkið um 85—90% lán til togara-
kaupa, og samsvarandi aðstoð á öllum svið-
um atvinnulífsins ætti að láta vera að óskap-
ast yfir ríkisafskiptum, sízt af öllu þegar
vitað er að þorri svokallaðra atvinnurekenda
vonast svo eftir því að 12% verðbólga á ári
haldi áfram og ríkið gefi þeim þannig smá-
saman hin verðmætu atvinnutæki að mestu.
213