Morgunblaðið - 25.03.2007, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 25. MARS 2007 31
stokka og steina þótt moskur megi
finna í sumum þorpum. Þeir hafa búið
á landi sínu síðan á fjórtándu öld, ver-
ið afskekkt alla tíð og menning þeirra
og hefðir því lítið breyst í aldanna rás.
Ferðamenn halda til Dogon-héraðs
til þess að kynna sér hina frumstæðu
lífshætti og ekki er síður heillandi að
njóta hinnar stórbrotnu náttúru
þarna. Yfirleitt eru um 4–5 kílómetr-
ar milli þorpa Dogona undir kletta-
hlíðinni löngu og svo eru stöku versl-
unarstaðir á fjallsléttunni sjálfri.
Þegar ég hafði náð mér til fulls af
veikindunum hóf ég fjögurra daga
ferð í Dogon-héraði, frá þorpinu
Nombori til Ireli í fylgd með Barou,
brosmildum leiðsögumanni um þrí-
tugt. Að nóttu til svaf ég á þaki mold-
arkofa og starði upp til stjarnanna.
Vart þarf að taka fram að ekkert raf-
magn var að finna í þorpunum og
rennandi vatn ekki heldur. Ekkert
truflaði því kyrrðina og útsýnið að
stjörnum prýddum himingeimnum
var í einu orði sagt ógleymanlegt;
himintunglin skinu svo skært að ég
greindi vart á milli þeirra í stjörnu-
þokunni.
Þar fyrir utan voru gangan að deg-
inum og hvíldin að kvöldi stórfín til-
breyting frá þeim ys og þys sem
fylgdi því að ferðast borga á milli í yf-
irfullum farkostum. Á morgnana
vaknaði ég við fyrstu geisla sól-
arinnar og heyrði hvert dýrahljóðið af
öðru; fyrst stöðugan sláttinn í krybb-
unum og öðrum skordýrum og síðan
létu stærri skepnur til sín taka. Han-
inn gól, rollurnar jörmuðu og stöku
sinnum rumdi asni svo undir tók.
Loks bárust hlátrasköll krakkanna
frá götunni og barnsgrátur ef svo bar
undir. Væri moska í þorpinu myndu
boð imamsins, sem kallaði múslima til
bænastundar, óma rétt fyrir dag-
renningu. Síðasta tóninn í þessari
hljómkviðu slógu síðan konurnar sem
muldu korn sitt taktfast í miklum
mortélum. Talsverðs var til að vinna
að ljúka því striti áður en steikjandi
hitinn gerði þeim erfitt fyrir. Og
svona vaknaði ég dag hvern klukkan
hálfsex að morgni.
Þegar við Barou vorum búin að fá
okkur morgunmat – Neskaffi með
sykri og eina bagettu – lögðum við af
stað til næsta þorps undir kletta-
veggnum. Við spjölluðum um hitt og
þetta, æskuár okkar eða túrisma í
Malí, eða við þögðum og virtum fyrir
okkur hlíðina björtu sem var okkur
stöðugt um 200–300 metra á vinstri
hönd.
Á um það bil fimm mínútna fresti
rauf glaðvært kall þögnina eða sam-
ræður okkar Barous. „Aga po!“ var
sagt og það var fyrsta kveðjan í þó
nokkurri runu sem var alltaf á sömu
lund: Halló! Hvernig hafið þér það?
Hvernig líður fólki yðar? Hvernig er-
uð þér til heilsunnar? Þegar hverri
spurningu hafði verið svarað á sama
hátt, „séo“ (vel/fínt), skiptu spyrj-
endur og svarendur um hlutverk. Rétt
eins og annars staðar í Vestur-Afríku
voru kveðjur afskaplega mikilvægar.
Í öllu Malí fæða konur að jafnaði yf-
ir sjö börn og það gat því verið mikið
um krakka þar sem við fórum um.
Þeir áttu sér eigin ávörp til okkar og
oftar en ekki fylgdi útrétt hönd: „Ma-
dame, bonbon?“ „Madame, Bic?“
„Madame, cadeau?“ (Geturðu gefið
góðgæti/penna/gjöf?)
Um klukkan tíu að morgni fengum
við Barou okkur hressingu, annað
hvort hrísgrjón eða kúskús, og hvíld-
um okkur svo yfir hádaginn undir
skyggni úr pálmalaufum. Um þrjú-
eða fjögurleytið var orðið nógu svalt
til að hefja gönguna á ný að næsta
Timbúktú Þrír hirðingjar af flokki Túarega sitja í sínu fínasta pússi á Eid
al-Fitr-hátíðinni. Á boðstólum eru armbönd úr silfri og brassi, bognir rýt-
ingar og hálsmen. Maðurinn til vinstri er með hefðbundið leðurveski um
hálsinn og það er vitaskuld einnig til sölu.
»Ég reyndi að munaeftir öllum möguleg-
um og ómögulegum
hlutum sem gætu leitt til
hækkaðs verðs eftir á:
Myndu hnappar fylgja
umsaminni greiðslu?
Yrði hún örugglega
tilbúin að morgni – eða
eftir tvo daga?