Morgunblaðið - 22.04.2007, Síða 33

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 22. APRÍL 2007 33
Ný hugsun. Nýr lífsstíll
Nýtt hverfi
15. maí.
„ÁBYRGÐ lýð-
ræðislega kjör-
inna fulltrúa er
mjög mikil og við
höfum ekki sinnt
henni sem skyldi,“
segir Kolbrún
Halldórsdóttir,
þingmaður
Vinstri grænna,
og bætir við að
viðhorfsbreyting
þurfi að hefjast einhvers staðar.
„Umhverfisráðuneytið hefur verið of
veikt og ekki sinnt fræðsluskyldu
sinni nógu vel. En við viljum að það
fái sambærilega stöðu í stjórnsýsl-
unni og fjármálaráðuneytið og setji
því ramma sem öll önnur ráðuneyti
vinni eftir.“
Kolbrún leggur áherslu á sjálf-
bæra þróun og segir hana ganga út á
að hugsa hlutina til enda. Ákvarð-
anir eigi alltaf að byggjast á um-
hverfislegum, samfélagslegum og
efnahagslegum forsendum. „Ef við
tökum ákvörðun eingöngu út frá
hagrænum hvötum getur það komið
niður á umhverfinu eða samfélaginu
og ef við hugsum aðeins út frá sam-
félaginu getum við lent í óhóflegum
kostnaði,“ tekur Kolbrún sem dæmi
og vill að horfið verði frá frekari
virkjana- og stóriðjuáformum og
unnið að því að byggja upp sjálfbæra
orkustefnu. „Við viljum byggja upp
atvinnulíf í samhljómi við náttúr-
una.“
Þýðir ekki að vera orkusóði
Kolbrún segir að útfæra þurfi
bindandi mörk fyrir losun gróður-
húsalofttegunda svo að hægt sé að
standa við það langtímamarkmið í
þeim efnum. „Við erum ekki enn far-
in að sýna neina viðleitni í þá átt og
höfum bara aukið losunina,“ segir
Kolbrún en VG leggur til að stofnað
verði loftslagsráð til að útfæra þess-
ar reglur ásamt fleiri verkefnum.
Að undanskilinni stóriðju eru
samgöngur gríðarlegur losunar-
valdur að sögn Kolbrúnar sem legg-
ur mikla áherslu á almennings-
samgöngur og segist hlynnt
hagrænum hvötum sem og grænu
bókhaldi, og raunar öllu sem eykur
meðvitund einstaklinga og fyrir-
tækja um ábyrgð þeirra í umhverf-
ismálum. Kolbrún telur hins vegar
lausnina á loftslagsvandanum ekki
vera fólgna í skógrækt. „Það þýðir
ekki að vera orkusóði og ætla að
leysa það með gróðursetningu. Ég
myndir frekar vilja setja trukk í að
græða upp landið og endurheimta
jarðveg og náttúruleg vistkerfi okk-
ar,“ segir Kolbrún og bætir við að
mun meiri rannsóknir þurfi á skóg-
rækt og áhrifum hennar á vistkerfið
ef þær eigi að nýtast sem raunveru-
legt mótvægi.
Ábyrgð lýðræðislega
kjörinna fulltrúa mikil
Kolbrúnar
Halldórsdóttur
Umhverfismál hafa ekki notið for-
gangs í stjórnkerfinu og atvinnulífinu
og raunar verið afgangsstærð og
skiptimynt í stað þess að vera grund-
völlur allra ákvarðana um stefnu, áætl-
anir og framkvæmdir. Þetta er mat
Marðar Árnasonar, þingmanns Sam-
fylkingarinnar. Mörður segir að í
grunninn séu þrjár ástæður þess að
jafnaðarmenn leggi áherslu á um-
hverfismál. Í fyrsta lagi þá beri allir
jarðarbúar sameiginlega ábyrgð gagnvart umhverfinu
og náttúrunni. Í öðru lagi þá beri okkur að afhenda næstu
kynslóðum landið jafnverðmætt og við fengum það í
hendur og í þriðja lagi sé samfylkingarfólk alþjóðasinnar
og það nái líka til umhverfismála. „Við Íslendingar berum
ábyrgð á því gagnvart öllu mannkyninu hvernig við för-
um með það sem okkur hefur verið trúað fyrir og ein til
tvær kynslóðir eiga ekki að hafa leyfi til að taka af-
drifaríkar ákvarðanir í þessum efnum.“
Samfylkingin vill slá öllum stóriðjuáformum á frest í
nokkur ár, bæði á umhverfislegum og efnahagslegum
forsendum. Á meðan verði búin til rammaáætlun um nátt-
úruvernd, um hvaða svæði þurfi að friða. „Við útilokum
ekki stóriðju en við teljum almennt að uppbygging at-
vinnulífs eigi að fara í annan farveg.“
Þarf að stemma á að ósi
Hvað loftslagsmál varðar segir Mörður að Ísland eigi
mjög mikið undir því að árangur náist í baráttu gegn
hlýnun jarðar. „Loftslagsváin er að okkar viti helsta úr-
lausnarefni mannkyns, við erum svo hátíðleg að segja
það,“ útskýrir Mörður og leggur áherslu á að Ísland eigi
ekki að vera undanþáguþjóð í þessum efnum. Samfylk-
ingin vilji t.a.m. skapa markað fyrir losunarheimildir
þannig að fyrirtæki geti keypt sér ákveðinn meng-
unarkvóta og um leið sé umbun fyrir að minnka út-
streymi. „Stærsta verkefnið, fyrir utan stóriðjuna, lýtur
að orkunotkun í bíla- og fiskiskipaflotanum,“ segir Mörð-
ur og bætir við að í þeim efnum ætti að geta náðst árang-
ur á skömmum tíma með því að nota hagræna hvata. Þótt
miklar vonir séu bundnar við skógrækt og landgræðslu
megi ekki líta svo á að það sé allsherjarframtíðarlausn.
„Það er sérstakt verkefni, en við þurfum engu að síður að
stemma á að ósi og koma í veg fyrir sjálfa losunina,“ segir
Mörður.
Eiga að vera grundvöllur allra ákvarðana
Mörður Árnason
ÍSLAND hefur
setið hjá í þeirri
miklu umhverf-
isbylgju sem nú
gengur um heim-
inn, segir Ósk Vil-
hjálmsdóttir,
frambjóðandi Ís-
landshreyfing-
arinnar. Ósk legg-
ur mikla áherslu á
öll þau tækifæri
sem felast í umhverfisvitund fyrir ís-
lenskt samfélag, m.a. varðandi ímynd-
arsköpun fyrir landið og þróun vist-
vænna orkugjafa. „Umhverfisstefnan
á að snúa að öllum þáttum samfélags-
ins,“ segir Ósk og bætir við að ekki sé
aðeins um friðun miðhálendisins að
ræða heldur einnig orkunotkun, losun
úrgangsefna, landnýtingu og land-
vernd. Ósk segir Íslandshreyfinguna
leggjast gegn frekari álversuppbygg-
ingu á næsta kjörtímabili og að nú sé
kominn tími fyrir nýja hugsun. „Ég er
ekkert á móti virkjunum í sjálfu sér og
það má vel vera að það rísi einhverjar
litlar, afturkræfar virkjanir. En ég lít
svo á að tími stórra heildarlausna sé
liðinn. Hlutverk stjórnmálamanna er
að koma með hugmyndir um almenn,
góð skilyrði til að byggðir geti dafnað,
en ekki einhverjar risavaxnar lausnir,“
segir Ósk.
Rót vandans, ekki plásturinn
Sjálfbær þróun er gegnumgangandi
í stefnu Íslandshreyfingarinnar og
Ósk segir að til að Ísland geti verið lif-
andi land þurfi efnahagslegir, sam-
félagslegir og umhverfislegir þættir að
spila saman. Til að sporna við hlýnun
andrúmsloftsins þurfi, auk þess að
stöðva frekari stóriðju, algjöra bylt-
ingu í ferðamáta landsmanna. Al-
menningssamgöngur þurfi að efla og
um leið þurfi fólk að líta sér nær og
velja sér t.d. vistvæna bíla.
Hvað skógrækt varðar segir Ósk að
hún geti verið ágæt en sé alls ekki ein
allsherjarlausn. „Það þarf að líta á rót
vandans, ekki plásturinn,“ segir Ósk
sem vill sjá græna skatta og hagræna
hvata til að hvetja til umhverfisvænni
lifnaðarhátta.
Aðspurð hvort auðlindir landsins
eigi að vera í þjóðareign segir Ósk:
„Eign felur í sér að þú megir gera það
sem þú vilt við hana en við erum bara
með jörðina að láni og í anda sjálf-
bærrar þróunar ber okkur skylda til
að skila auðlindunum ekki í verra ásig-
komulagi en við fengum þær.“
Ísland hefur setið hjá
Ósk
Vilhjálmsdóttir