Morgunblaðið - 22.04.2007, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 22. APRÍL 2007 43
þar sem vinstri flokkarnir hafa óneitanlega oft
tekið skattalækkunum illa.
Lýðræðisleg nauðsyn?
B
laðið hefur eftir Jóni Baldvin
Hannibalssyni, fyrrum formanni
Alþýðuflokksins, í dag, laugardag,
að það sé „lýðræðisleg nauðsyn
að skipta um lið“, og sjálfur segir
hann í samtalinu við Blaðið:
„Ef við eigum ekki annarra kosta völ – eftir
tólf ár – en að kjósa óbreytt ástand, þá virkar
lýðræðið ekki lengur í landinu.“
Er það svo? Virkaði lýðræðið ekki lengur í Sví-
þjóð, þegar Tage Erlander, leiðtogi jafnaðar-
manna var búinn að vera við völd í 12 ár? Var
það sem eftir var af valdatíma hans ólýðræð-
islegt, þegar þar var komið sögu? Auðvitað er
ekki hægt að setja kosningarnar nú í þetta ljós.
Það hefði mátt ætla, að kjósendur væru farnir
að þreytast á langri setu núverandi stjórnar-
flokka í ríkisstjórn. En ef tekið er mið af skoð-
anakönnunum þá er stærri stjórnarflokkurinn,
Sjálfstæðisflokkurinn að stóreflast.
Og hér kemur að þeirri athyglisverðu stað-
reynd að það er sáralítill munur á afstöðu flokka
til meginmála fyrir þessar kosningar, eins og
fjallað hefur verið um hér að framan. Þess vegna
er erfitt fyrir kjósendur að taka afstöðu til flokka
og framboða vegna mismunandi afstöðu til mál-
efna. Það er liðin tíð að deilt sé af mikilli hörku
um afstöðu til varnarliðs á Keflavíkurflugvelli
eða aðildar að Atlantshafsbandalaginu.
Og þegar svo er komið byggist afstaðan til
flokkanna kannski meira á forystumönnum
þeirra og frambjóðendum. Skoðanakannanir
benda til þess, að í þeim efnum standi Sjálfstæð-
isflokkurinn langtum framar öðrum flokkum og
framboðum. Og kemur kannski ekki á óvart. Jón
Baldvin sjálfur lýsir afstöðu sinni til Samfylk-
ingar með þessum orðum í samtalinu, sem hér
hefur verið vitnað til, og Kolbrún Bergþórs-
dóttur (sá blaðamaður Blaðsins, sem setur mest-
an svip á blað sitt) átti við hann í Blaðinu í dag,
laugardag:
„Ég hef verið gagnrýninn á Samfylkinguna
vegna þess, að ég tel, að hún hefði getað gert
miklu betur. Hún hefði getað verið hvassari og
einbeittari í gagnrýni á það stjórnarfar, sem við
búum við. Hún hefði þurft að vera virk í því að
nýta betur hæfileikafólk innan sinna raða. Með
öðrum orðum þá tel ég að hún hafi glutrað niður
ýmsum sóknarfærum og um of rekið pólitík á
forsendum annarra.“
Þá hafa menn það. Það er kannski skiljanlegt
að almennir kjósendur hafi ekki verið ginkeyptir
fyrir því að styðja þennan flokk!
Stjórnarandstöðuflokkunum hefur gengið illa
að festa hönd á málefnum, sem hægt væri að
berja á ríkisstjórnarflokkunum með. Það hefur
ekki tekizt í umhverfismálum eða stóriðjumálum.
Jafnvel eru vísbendingar um að fólk óttist af-
stöðu stjórnarandstöðuflokkanna til atvinnumála
og telji að komist þeir að, dragi úr atvinnu og at-
vinnuleysi láti á sér kræla á nýjan leik. Það má
merkja á tali hins almenna borgara að slíkar
áhyggjur eru að koma upp hjá kjósendum.
Stjórnarandstöðuflokkunum hefur heldur ekki
tekizt að koma höggi á stjórnarflokkana í vel-
ferðarmálum, málefnum aldraðra og öryrkja. Það
hefur heldur ekki tekizt í samgöngumálum. Og
allt er þetta skiljanlegt. Við höfum búið við ein-
stakt góðæri, sem er ekki allt af okkar völdum
eða þeirrar ríkisstjórnar, sem nú situr. Að hluta
til er það vegna óvenju góðs árferðis út í heimi.
Það sem þar gerist hefur mikil áhrif á afkomu
okkar hér á Íslandi. Um leið og harðnar á daln-
um í efnahagsmálum, hvort sem er í Bandaríkj-
unum eða í Evrópu, er hætta á ferðum hér.
En þegar hægt er að segja með sanni: Þið haf-
ið aldrei haft það svona gott (svo vitnað sé til
Harold MacMillans í kosningunum í Bretlandi
1959) og hver og einn einstaklingur veit það af
sjálfum sér að það er rétt og satt verður erfitt
fyrir stjórnarandstöðu að ná nokkurri fótfestu.
Þetta veit Jón Baldvin Hannibalsson og þess
vegna kemur hann og segir að það sé lýðræðisleg
nauðsyn að skipta um lið. Ætli honum þyki lýð-
ræðisleg nauðsyn að skipta um lið í Bretlandi í
næstu kosningum og koma Íhaldsflokknum til
valda þá? Auðvitað ekki.
Ein mynd hræðir kjósendur sennilega meira
en flest annað. Það er sú mynd, sem birtist á
sjónvarpsskjánum frá Ísafirði á dögunum, þar
sem fulltrúar stjórnarflokkanna sátu tveir öðrum
megin á sviðinu en hinum megin sátu fjórir
fulltrúar stjórnarandstöðuflokka. Þessir fjórir
voru ekki trúverðugir landsstjórnendur, þegar
fylgzt var með málflutningi þeirra og augljóst að
stutt var í meiri deilur á milli þeirra innbyrðis
heldur en á milli þeirra sem heildar og fulltrúa
stjórnarflokkanna.
Íslandshreyfingin segir nú, að fólk eigi að
kjósa með hjartanu. Kjósendur finna ýmislegt á
sér og þurfa stundum ekki nein málefnaleg rök
til þess að komast að skynsamlegri niðurstöðu.
Hvorki Samfylkingu né Vinstri grænum hefur
tekizt að koma fram sem sannfærandi stjórn-
endur lands og þjóðar. Vinstri grænum þó frekar
en Samfylkingu. Fólk finnur með hjartanu að
það logar allt í illdeilum í forystu Samfylking-
arinnar enda segir fyrrum formaður Alþýðu-
flokks í viðtalinu við Blaðið, að „það gladdi mitt
kratahjarta ósegjanlega að hlusta á hugsjóna-
mann eins og Monu Sahlin, hinn nýja leiðtoga
sænskra krata, sem fór með fagnaðarerindið af
slíkri einlægni að allir skildu hvað það er að vera
jafnaðarmaður og hvers vegna það er þýðing-
armikið.“
Eftirtektarvert er, að hér er vitnað til Monu
Sahlin en ekki einhverra annarra.
Það hefði þótt saga til næsta bæjar fyrir ári,
að núverandi stjórnarflokkar hefðu möguleika á
að halda meirihluta sínum á Alþingi. En það er
ekki lengur hægt að útiloka að svo verði.
»Hvaða tilgangi þjónar það í þessum kosningum að rífast umhugsanlegt álver við Húsavík ef nokkuð ljóst er að hvort
það verður byggt eða ekki fer eftir niðurstöðum kosninga þar
en ekki eftir því hver úrslit þingkosninganna nú verða?
rbréf
Morgunblaðið/G. Rúnar