Morgunblaðið - 11.05.2007, Qupperneq 44

44 FÖSTUDAGUR 11. MAÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Á YFIRBORÐI Venusar er
hitastigið yfir 450°C sem nægir til
að bræða zink. Nær allt vatn,
frumforsenda lífsins, er horfið að
eilífu útí óravíddir alheimsins.
Lengi vel þróaðist ástargyðjan
Venus eins og systir hennar Jörð-
in.
Venus er nær Sólu
en Jörðin sem flýtti
fyrir að breyta ásjón-
unni í glóandi víti.
Andrúmsloftið er nú
að mestu gróðurhúsa-
loftegundin koldíoxíð.
Ógnvænleg teikn
eru á lofti um að
sömu örlög bíði Jarð-
ar ef gróðurhúsaáhrif
af mannavöldum
verða ekki stöðvuð
innan tíðar. Ef ofhitn-
unin verður það mikil
að gashydröt fari að losna í miklu
magni úr sjávarbotni og jarð-
skorpu er allt orðið um seinan.
Orkuver eins og Kárahnjúka-
virkjun gæti átt hlutdeild í því að
snúa þessari óheillaþróun við enda
gæti þessi vistvæni orkugjafi séð
um 5-földum bílaflota landsmanna
fyrir orku ef um rafmagnsbíla
(electric vehicles) væri að ræða.
Raforka Kárahnjúkavirkjunar
myndi einnig duga ef bílaflotinn
yrði vetnisvæddur en vegna marg-
falt lakari heildarorkunýtni vetn-
isdæmisins yrði vart mikill afgang-
ur.
Samkeppnishæfir rafmagnsbílar
hefja senn innreið sína á mark-
aðinn. Drægi þeirra þróuðustu er
nú komið í 400 km á einni raf-
hleðslu og hægt að endurhlaða
með húsarafmagni.
Bush II. neitar enn að skrifa
undir Kyotobókunina. Í bláeygðri
viðleitni til að gera Bandaríkin
óháð innflutningi jarðefnaelds-
neytis eys hann milljörðum dollara
úr sjóðum til bílaframleiðenda til
þróunar vetnisvéla. Því miður virð-
ist hafa láðst að segja honum að
vetni er ekki orkugjafi heldur að-
eins orkumiðill.
Er Íraksstríð Bush II. bara for-
smekkurinn af því sem koma skal?
Mun Bush IV. í örvæntingu ýta á
„rauða hnappinn“ í fyllingu tímans
til að framkalla kjarnorkuvetur,
sem myndi jú snúa hitastigsþróun-
inni við, en líklega því miður að-
eins skapa framtíð fyrir komandi
kynslóðir kakalakka.
Tæknilega séð er
hönnun og staðsetning
Kárahnjúkavirkjunar
snilld. Gífurleg orka
vatnsins eftir 600
metra fall (5-falt
meira en við Búrfells-
virkjun), úr mann-
gerðum göngum
Fljótsdalsheiðar, gerir
það að verkum að raf-
orkuafl hennar (um
700 MW) verður um
2,6 sinnum meira en
Búrfellsvirkjunar (270
MW) þrátt fyrir að
vatnsrennsli Kárahnjúkavirkjunar
sé helmingi minna.
Aðaluppistöðulónið, Hálslón,
verður aðeins um 57 ferkílómetrar
að stærð, næstum helmingi minna
en Þórisvatn, eða aðeins um 0,06%
af flatarmáli Íslands sem er yfir
hundraðþúsund ferkílómetrar að
stærð.
Til samanburðar er uppistöðulón
Balbino orkuversins í Brazilíu 2360
ferkílómetrar að stærð en aflið að-
eins 112 MW. Það svarar til þess
að um hálf Suður-Múlasýsla hefði
farið undir vatn! Miðað við sömu
afkastagetu Balbino orkuversins
hefði það þýtt stærra uppistöðulón
en sem nemur grunnflatarmáli
allra jökla og vatna á Íslandi sam-
anlagt og allt regnskógar sem
binda koldíoxíð! Margar miklu af-
kastameiri vatnsaflsvirkjanir er að
finna í Brazilíu og reyndar víðs-
vegar um heim.
Miðað við afkastagetu er Kára-
hnjúkavirkjun ein allra nátt-
úruvænsta virkjun í heimi enda
sáralitlu gróðurlandi fórnað. Fyr-
irsjáanlegur fórnarkostnaður ligg-
ur aðallega í landrofi við Héraðs-
flóa og dekkri lit á Lagarfljóti.
Reyndar benda rannsóknir á kalsí-
um-flæði í aurburði nokkurra ís-
lenskra jökuláa því miður í þá átt
að kalsíum-útfellingar jökulvatns-
ins í Hálslóni muni draga úr bind-
ingu koldíoxíðs í hafinu og þar
með úr andrúmsloftinu, er jök-
ulvatnið nær í sjó fram við Hér-
aðsflóa.
Þó íslensk álver noti vistvæna
orku eru þau rök ekki einhlít að
fjölga þeim á þeirri forsendu að
þeim mun færri álver sem nota
óvistvæna orku verði byggð útí
heimi.
Bylting kann að vera á næst leiti
varðandi bindingu koldíoxíðs frá
álverum, auk þess sem unnið er að
þróun kolefnisfrírra rafskauta.
Þeir stjórnmálamenn sem halda
fjallræður gegn Kárahnjúkavirkj-
un og úthrópa hana í gegnum póli-
tísk gjallarhorn í krossferð niður
Laugaveg hafa látið pólitískt
keppnisskap hlaupa með sig í gön-
ur. Ummæli þeirra að gera Kára-
hnjúkavirkjun að minnisvarða um
heimsku mannsins og útvega kol-
díoxíð-spúandi álveri á Reyðarfirði
rafmagn frá jarðvarmavirkjunum í
staðinn eru þversagnakennd.
Dómsdagsáróður sem þennan
missa greindir menn aðeins útúr
sér sem hættir til að skoða allt í
gegnum flokkspólitískt kýrauga.
Það er dómsdags-misskilningur
að halda því fram að okkur sem nú
lifum beri skylda til að skila nátt-
úru landsins ósnortinni til komandi
kynslóða við núverandi aðstæður í
loftslagsmálum.
Íslendingum ber skylda til að
leggja sitt af mörkum til að skila
lofthjúpi Jarðar í lagi til komandi
kynslóða. Kárahnjúkavirkjun sem
er í eigu Íslendinga, gæti orðið
notadrjúg í þeim efnum þegar
fram líða stundir.
Kárahnjúkavirkjun
og ástargyðjan
Daníel Sigurðsson skrifar um
umhverfismál og virkjanir »Kárahnjúkavirkjungæti átt hlutdeild í
því að snúa þessari
óheillaþróun við enda
gæti þessi vistvæni
orkugjafi séð um 5-
földum bílaflota lands-
manna fyrir orku ef um
rafmagnsbíla væri að
ræða.
Höfundur er sjálfstætt starfandi
véltæknifræðingur.
Daníel Sigurðsson
RADDIR fyrri ára um að
flytja miðstöð innanlandsflugs til
Keflavíkur og leggja þar með
innanlandsflugið niður að mestu
leyti og auka þar
með bílaumferð og
slysahættu enn frek-
ar á þjóðvegum
landsins virðast hafa
þagnað að mestu. Nú
virðast flestir vera
komnir á þá skoðun
að Reykjavík þurfi
að hafa sinn eigin
flugvöll, en enn
greinir menn á um
staðsetningu hans.
Eins og ég hef
bent á áður eru ekki
járnbrautarsam-
göngur á Íslandi
eins og í flestum
löndum heims og er
því innanlandsflugið
nokkurs konar ígildi
þeirra hér á landi.
Flugfargjöld eru
hins vegar allt of há
þessa stundina en
munu væntanlega
lækka með fjölgun
farþega og aukinni
samkeppni.
Samgöngu-
ráðherra hefur látið
gera vandaða
skýrslu um ýmsa
kosti innanlands-
flugsins þar sem kemur fram að
núverandi flugvöllur er afar vel
staðsettur, ekki síst frá flug-
tæknilegu sjónarmiði. Flugvöllur
uppi á Hólmsheiði yrði aldrei
jafnnothæfur. Gerð flugvallar á
Lönguskerjum væri um-
hverfispjöll.
Umræðan um staðsetningu
flugvallarins hefur hins vegar
tekið á sig nokkuð furðulega
mynd á síðustu dögum og vilja
nú sumir horfa til hás lóðaverðs
í Vatnsmýrinni sem rök fyrir
flutningi hans á brott. Slíkir arð-
semisreikningar eru var-
hugaverðir því hver myndi hagn-
ast á sölu lands þar? Fyrst
Reykjavíkurborg, en síðan gæti
landið orðið græðgisvæðingu
þeirri að bráð sem nú ríður yfir
þar sem byggt er sem stærst og
hæst í anda þéttingar byggðar
og þar sem skuggar og vindar
ríkja. Er það fyrir almannaheill?
Það er verðmætt bygging-
arland undir aðaljárnbrautarstöð
Kaupmannahafnar, Hovedbaneg-
ården. En hverjum mundi detta
í hug að hrófla við slíku sam-
göngumannvirki?
Þetta er sambærilegt
við landið undir
Reykjavíkurflugvelli
og því eru fyrr-
nefndir arðsem-
isreikningar ekki rök
í málinu. Það eru
víða dýrar lóðir sem
engum dettur í hug
að byggja á. Má ekki
byggja á Klambra-
túni í anda þéttingar
byggðar?
Það er kominn
tími til að taka
ákvörðun í máli
þessu og horfast í
augu við þær stað-
reyndir að flugvöll-
urinn er best kominn
þar sem hann er,
vegna staðsetningar
og flugtækni. Það er
líka ódýrast. Flug-
stöðin í Reykjavík er
ígildi aðaljárnbraut-
arstöðvar og á þess
vegna að vera sem
næst miðborginni.
Reisa þarf sem allra
fyrst nýja flugstöð
þannig að farþegar
þurfi ekki að fara um
gamla bragga frá stríðsárunum
úr og í flug. Ný samgöngu-
miðstöð er reyndar á teikniborð-
inu sem einnig á að vera flug-
stöð.
Flugvöllinn þarf að end-
urskipuleggja og minnka og
hugsanlega breyta legu flug-
brauta, þannig að þó nokkurt
byggingarland fengist.
Annars er það álitamál hvort
ekki sé rétt að hafa flugvöllinn
óbreyttan fyrir flugvélar, fólk og
endur og geyma landið að öðru
leyti fyrir komandi kynslóðir þar
sem vafi leikur á að núverandi
kynslóð ráði við að byggja í
Vatnsmýrinni. Það er lang-
ódýrast.
Reykjavíkurflug-
völlur – kominn
til að vera
Magnús Skúlason skrifar
um staðsetningu
Reykjavíkurflugvallar
Magnús Skúlason
» Annars erþað álitamál
hvort ekki sé
rétt að hafa
flugvöllinn
óbreyttan fyrir
flugvélar, fólk
og endur og
geyma landið að
öðru leyti fyrir
komandi kyn-
slóðir...
Höfundur er arkitekt.
VIÐVÖRUNARLJÓS
Fyrir verktaka
Margar stærðir
frábært verð
WWW.TOPDRIVE.IS
Nánari upplýsingar í síma 422 7722
Verð 540 þús. m/kerru+vsk
Hæðasmára 4
s. 544 5959
Einnig fáanleg
í hvítu
St. 10-20
Fáðu fréttirnar
sendar í símann þinn