Morgunblaðið - 02.12.2007, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 2. DESEMBER 2007 39
ar og með því hugarfari eigi stjórnmálamenn okkar
að umgangast þessa merku menntastofnun.
Því marki, sem að er stefnt verður ekki náð
nema með fullum stuðningi þjóðarinnar allrar.
Hinni upphaflegu stefnumörkun háskólarektors
hefur verið fylgt eftir með markvissum hætti. Ná-
kvæm útfærsla á þessari stefnumörkun var stað-
fest í háskólaráði vorið 2006.
Athyglisvert er að sjá í hinni staðfestu stefnu-
mörkun háskólaráðs hverjir samanburðarháskól-
arnir eru. Það eru Háskólinn í Kaupmannahöfn,
Helsinki, Lundi, Uppsölum, Tromsö, Bergen,
Aberdeen og Háskólinn í Boston (Boston Univers-
ity).
Er einhver sem vill halda því fram, að við Íslend-
ingar getum ekki náð þessum háskólum að gæð-
um?
Samningur um kennslu
og rannsóknir
S
tefnumörkun Háskóla Íslands var svo
fylgt eftir með sérstökum samningi á
milli Háskóla Íslands og mennta-
málaráðuneytis um kennslu og rann-
sóknir, sem undirritaður var í byrjun
þessa árs hinn 11. janúar 2007 og
gildir til ársloka 2011 en það ár verður Háskóli Ís-
lands 100 ára. Samningur þessi er undirritaður af
Þorgerði Katrínu Gunnarsdóttur, menntamálaráð-
herra og Kristínu Ingólfsdóttur, rektor Háskóla Ís-
lands og staðfestur af Árna M. Mathiesen, fjár-
málaráðherra með fyrirvara um samþykki Alþingis
fyrir fjárveitingum á ári hverju.
Í samningi þessum er staðfest, að markmiðið um
að Háskóli Íslands komist í röð hundrað beztu sé
ekki bara markmið Háskólans sjálfs heldur þjóð-
arinnar allrar. Þar segir í 1. grein:
„Fyrir dyrum stendur, að HÍ muni aðlaga starf-
semi sína nýjum lögum um háskóla á samningstím-
anum, m.a. afla sér viðurkenningar á þeim fræða-
sviðum, sem skólinn starfar á. Það er sameiginlegt
markmið samningsaðila að standa þannig að inn-
leiðingu nýrra laga og aðlögun HÍ að þeim, að það
sé til þess fallið að efla skólann í öllu tilliti og
styrkja um leið innviði íslenzks menntasamfélags,
stöðu þess og burði í mennta- og vísindalegu tilliti.
Sameiginlegt markmið samningsaðila er að
skapa forsendur fyrir því, að HÍ öðlist viðurkenn-
ingu, sem háskóli í fremstu röð í heiminum.“
Hér er skýrt talað og fer ekki á milli mála, að
með þessum samningi hefur ríkisstjórnin lýst full-
um stuðningi við stefnumörkun Háskóla Íslands og
ekki þarf að efast um, að Alþingi geri slíkt hið
sama.
Með starfsemi sinni má segja, að Háskóli Íslands
hafi lagt grundvöll að starfi annarra háskóla í land-
inu. Það hefur verið merkilegt að fylgjast með því
hvers konar áhrif starfsemi þeirra hefur haft á
þeirra næsta umhverfi. Mjög fljótlega kom í ljós, að
Háskólinn á Akureyri átti ríkan þátt í að stöðva
fólksfækkun við Eyjafjörð. Sumir hafa gengið svo
langt að halda því fram, að háskólinn þar hafi átti
mestan þátt í að snúa byggðaþróuninni þar við.
Í Borgarfirði eru starfræktir tveir háskólar, á
Bifröst og á Hvanneyri. Mikill kraftur er í starfi
beggja þessara skóla, hvors á sínu sviði og engin
spurning um að þeir eiga mikinn ef ekki mestan
þátt í því að hnignun sveitanna í Borgarfirði hefur
snúizt við og Borgarfjörðurinn blómstrar á ný. En
vissulega má ekki gleyma hlut Hvalfjarðargang-
anna í þeirri þróun.
Háskólinn í Reykjavík hefur veitt Háskóla Ís-
lands verðuga og nauðsynlega samkeppni, sem hef-
ur leitt til þess að báðir skólarnir hafa orðið betri en
ella.
Hitt fer ekki á milli mála, að Háskóli Íslands er í
þessum hópi íslenzkra háskóla fremstur meðal
jafningja. Og alveg ljóst er, að nái hann þeim mark-
miðum, sem að er stefnt mun það hafa jákvæð áhrif
á stöðu annarra háskóla á Íslandi í hinu alþjóðlega
samfélagi. Það hlýtur þess vegna að vera í þágu alls
háskólasamfélagsins á Íslandi, að Háskóli Íslands
nái markmiðum sínum.
Í stefnumörkun Háskóla Íslands fram að hundr-
að ára afmæli skólans segir um framtíðarsýn hans:
„Vegferð okkar að þessu marki mun auðga og
styrkja Háskólann og hvetja nemendur, kennara
og starfsfólk til dáða.
Í Háskóla Íslands hljóta nemendur framúrskar-
andi háskólamenntun og öðlast víðtæka þjálfun í
gagnrýnni hugsun og sjálfstæðum vinnubrögðum.
Þeir verða forystumenn á fjölmörgum sviðum sam-
félagsins og leiðtogar í þekkingarsamfélagi fram-
tíðarinnar.
Kennarar Háskólans geta sér gott orð á alþjóða-
vettvangi fyrir öflugt vísinda- og fræðastarf og laða
til sín framúrskarandi íslenzka og erlenda háskóla-
nema. Háskólinn á samstarf um rannsóknir og
kennslu við háskóla og háskóladeildir í fremstu röð
í heiminum. Skólinn verður driffjöður framþróunar
í íslenzku atvinnu- og þjóðlífi og nýtur trausts og
virðingar innanlands og utan.
Aðstæður til rannsókna, kennslu og samskipta á
háskólalóðinni munu gjörbreytast á næstu árum.
Háskólatorg bætir þjónustu við kennara og nem-
endur og eflir samskipti innan Háskólans. Með vís-
indagörðum verða nýsköpunar- og hátæknifyrir-
tæki og rannsóknastofnanir mikilvægur hluti af
rannsókna- og kennslustarfi Háskólans, sérstak-
lega í verk- og raunvísindum. Á sama hátt mun hús
íslenzkra fræða og nýtt húsnæði fyrir Stofnun Vig-
dísar Finnbogadóttur í erlendum tungumálum
bæta aðstæður til rannsókna á þeim fræðasviðum.
Nýtt húsnæði fyrir Landspítala – háskólasjúkra-
hús, heilbrigðisvísindadeildir Háskólans og Lífvís-
indasetur í Vatnsmýrinni mun efla verulega þver-
fræðilegar rannsóknir í heilbrigðisvísindum, skapa
ný tækifæri í námsframboði og stuðla að tengslum
við atvinnulíf.“
Þegar þetta tölublað Morgunblaðsins kemur til
lesenda hefur Háskólatorg verið opnað og þar með
miklum áfanga náð. Framhaldinu þarf að fylgja
fast eftir, bæði innan Háskóla Íslands og af hálfu
ríkisstjórnar og Alþingis.
rbréf
Morgunblaðið/Kristinn
» Þetta mikla hús leynir á sér og er bylting en ekki breyting í
húsnæðismálum Háskólans. Það opnar alveg nýjar víddir í
samskiptum innan háskólasamfélagsins og er til þess fallið að
skapa nýtt andrúm, verða uppspretta ferskra hugmynda og
vettvangur aukinna samræðna og samstarfs meðal háskóla-
manna. Háskólatorgið er bygging, sem hefur verið hönnuð af
hugmyndaauðgi og útsjónarsemi.