Morgunblaðið - 04.04.2008, Qupperneq 30

30 FÖSTUDAGUR 4. APRÍL 2008 MORGUNBLAÐIÐ
Einar Sigurðsson.
Styrmir Gunnarsson.
Forstjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
FELLUM NIÐUR STIMPILGJÖLD
Sjónarmið þau sem Grétar Jón-asson, framkvæmdastjóri Fé-lags fasteignasala, setur fram
í fréttasamtali hér í Morgunblaðinu
um niðurfellingu stimpilgjalda virð-
ast skynsamleg og vel hugsuð.
Grétar bendir á að sú hætta geti
verið fyrir hendi, þar sem niður-
felling stimpilgjaldanna á ekki að
verða að veruleika fyrr en 1. júlí í
sumar, samkvæmt frumvarpi Árna
M. Mathiesen fjármálaráðherra, að
ákveðin stífla myndist á fasteigna-
markaði fram til 1. júlí. Grétar óttast
að fólk bíði með fasteignaviðskipti
sín, a.m.k. þeir sem eru að kaupa sér
sína fyrstu íbúð, þar til stimpilgjöld-
in hafa verið afnumin því upphæðin
sem sparist, t.d. af 25 milljóna króna
láni sé nálægt 400 þúsund krónum.
Stimpilgjöld eru fyrir margt löngu
úrelt tekjuöflunarleið ríkissjóðs.
Vissulega hafa þau skilað ríkissjóði
umtalsverðum tekjum, ekki síst þeg-
ar umsvif á fasteignamarkaði hafa
verið mikil eins og verið hefur á und-
anförnum árum.
Tekjur ríkissjóðs af stimpilgjöld-
um árið 2005 náðu hámarki því þær
losuðu níu milljarða það árið. Bráða-
birgðatölur Fjársýslu ríkisins um
stimpilgjöld á árinu 2007 eru 6,2
milljarðar króna.
Áætlað er að stimpilgjöld fyrstu
kaupa á húsnæði á árinu 2007 hafi
verið um 600 milljónir króna. Þannig
að með því að fella niður þau gjöld á
þessu ári er ríkissjóður ekki að
missa stóran spón úr aski sínum.
Vel má vera að ríkisstjórnin hefði
átt að ganga mun lengra við samn-
ingu frumvarpsins um afnám stimp-
ilgjalda og ákveða að fella stimpil-
gjöld alfarið niður enda er slík
ráðstöfun boðuð í stjórnarsáttmála
ríkisstjórnarinnar. Auðvitað hefði
slík ákvörðun þýtt mun meiri tekju-
missi fyrir ríkissjóð, tekjumissi upp
á einhverja milljarða króna, en
stjórnvöld hafa nú einu sinni boðað
afnám stimpilgjaldanna og því ber
þeim að standa við gefin fyrirheit.
Ríkisstjórnin hefur að vísu þrjú ár
enn til þess að standa við þetta gefna
fyrirheit því í stjórnarsáttmálanum
er kveðið á um afnám gjaldsins á
kjörtímabilinu.
Grétar Jónsson telur að ríkis-
stjórnin hefði átt að ganga lengra en
gengið er með þessu frumvarpi:
„Stjórnarsáttmáli ríkisstjórnarinn-
ar segir að fella eigi stimpilgjöldin
niður á þessu kjörtímabili. Það er
ljóst að það munu koma upp vanda-
mál við að skilgreina hvað sé fyrsta
eign og ýmis túlkunarvandamál.
Auðvitað hefði verið langfarsælast
að stíga skrefið til fulls og fella
stimpilgjöldin alfarið niður,“ sagði
Grétar.
Þetta er sennilega hárrétt hjá
Grétari Jónssyni, framkvæmda-
stjóra Félags fasteignasala. Enn er
tækifæri fyrir hendi að breyta frum-
varpinu í meðförum Alþingis og af-
nema stimpilgjöld með öllu. Í því
fælust jákvæð skilaboð frá Alþingi
til landsmanna.
HÆKKANIR LEIÐA TIL HUNGURS
Hungursneyð er skollin á í Norð-ur-Kóreu. Eins og fram kemur í
Morgunblaðinu í dag geta stjórnvöld
ekki lengur tryggt almenningi mat-
arskammtinn sinn, ekki einu sinni í
höfuðborginni. Óttast er að þúsundir
manna geti látið lífið í hörmungunum,
sem nú dynja yfir landið.
Norður-Kórea er ekki eina landið í
heiminum þar sem nú vofir yfir hung-
ursneyð. Meginástæðan er hækkandi
matarverð. Robert Zoellick, forseti
Alþjóðabankans, sagði í fyrradag að
þjóðir heims þyrftu að grípa til gagn-
gerra aðgerða til þess að hjálpa til í
baráttunni gegn hungri. Matvæla-
áætlun Sameinuðu þjóðanna er nú að
reyna að ná saman 500 milljón doll-
urum eins hratt og unnt er til þess að
bregðast við vandanum. Sagði hann
jafnframt að bankinn myndi næstum
tvöfalda lánveitingar til landbúnaðar
úr 450 milljón dollurum í 800 milljón
dollara. Zoellick bætti við að sam-
kvæmt mati bankans blasti nú við
ólga og uppþot í 33 löndum vegna
hækkana á matar- og olíuverði. „Í
þessum löndum þar sem matur er
helmingur til þrír fjórðu af neyslunni
má engu muna eigi fólk að komast
af,“ sagði Zoellick.
Talið er að einn milljarður manna í
heiminum lifi á minna en einum doll-
ara á dag og 2,5 milljarðar manna lifi
á minna en tveimur dollurum á dag.
Þetta fólk lifði við sára örbirgð fyrir
og má ekki við neinu.
Til marks um hækkanirnar hefur
verð á hrísgrjónum ekki verið hærra í
19 ár og verð á hveiti ekki verið
hærra í 28 ár. Sem dæmi um ástandið,
sem er að skapast í þessum löndum,
má nefna óeirðir í Abidjan, höfuðborg
Fílabeinsstrandarinnar. Þar ákváðu
stjórnvöld að aflétta gjöldum á nauð-
synleg innflutt matvæli til að koma til
móts við fólk. Víetnamar lýstu yfir
því fyrir helgi að dregið yrði úr út-
flutningi á hrísgrjónum til að tryggja
íbúum landsins mat og Egyptar
ákváðu að loka fyrir allan útflutning á
hrísgrjónum í sex mánuði af sömu
ástæðu.
Þegar horft er á þessar aðstæður
verður hálf-hjákátlegt að heyra fólk á
Vesturlöndum barma sér yfir verð-
lagi. Það er hins vegar til skammar
hversu litla athygli þetta ástand vek-
ur. Þjóðir heims geta ekki litið undan
þegar neyðin sverfur að. Nú er þörfin
brýn og allir þurfa að taka höndum
saman, Íslendingar sem aðrir. Mat-
vælaáætlun Sameinuðu þjóðanna
sendi í mars út neyðarkall vegna þess
að verðhækkanirnar hafa leitt til þess
að sjóðir hennar hrökkva ekki jafn
langt og áður. Stofnunin gæti þurft
að skera niður matarskammta. Það
vekur athygli að Zoellick hvetur til
þess að hrint verði af stað áætlun í
anda aðgerða Bandaríkjastjórnar
þegar hún á fjórða áratug síðustu ald-
ar brást við kreppunni miklu. Hér
duga ekki orð, aðgerðir þarf til.
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á slóðinni http://morgunbladid.blog.is/
Forlagið var á jarðhæð við Síðumúla, bókaverslunin við göt-
una en skrifstofur innar, tvær ef mig misminnir ekki, og létu
lítið yfir sér. Ég kom þangað fyrst á miðju sumri 1986; það
var bjartur en svalur dagur, klukkan að nálgast þrjú. Ég var
með handrit í fórum mínum, smásögur sem ég hafði skrifað
þegar ég var við nám í Boston og mánuðina eftir að ég út-
skrifaðist. Ég var búinn að finna nafn á þetta safn og kallaði
það Níu lykla. Ég var tuttugu og þriggja ára. Hann tók á
móti mér um leið og ég gekk inn, snöggur í hreyfingum og
glaðbeittur og bauð mér inn á kontórinn til sín. Hann hafði
stofnað forlagið nokkrum árum áður ásamt Elínu eiginkonu
sinni og það voru kannski tveir eða þrír starfsmenn auk
þeirra á hæðinni. Ég hafði ekki búist við öðru en að taka í
höndina á forleggjaranum, afhenda honum handritið og
kveðja en svo fór að við nafni minn sátum fram eftir degi og
skröfuðum saman. Þrátt fyrir sjálfstraust þess sem er ungur
og þykist vita meira en hann veit var ekki laust við að ég hafi
verið svolítið óstyrkur þegar ég gekk í húsið en það hvarf um
leið og við nafni minn tókumst í hendur. Hann kom fram við
mig eins og jafningja frá fyrstu stundu og lét ekki á sér finna
að hann væri að gera mér greiða með því að hitta mig og lesa
handritið sem ég hafði meðferðis. Hann spurði mig hvers
vegna ég skrifaði og hvert hugurinn stefndi og ég svaraði eft-
ir bestu getu og átti auðvelt með það því augljóst var að spurt
var af áhuga en ekki kurteisi.
Á þessum árum var það trú flestra bókaútgefenda að ekki
þýddi að gefa út smásögur því enginn nennti að kaupa þær.
Það er mér minnisstætt að nafni minn talaði ekki um þessa
örðugleika þegar við hittumst og gat þess ekki heldur að það
kynni að reynast snúið að kynna nýjan höfund fyrir þjóðinni.
Hann var uppörvandi og sagðist hlakka til að lesa sögurnar,
ég myndi heyra frá honum fljótlega. Og það stóðst – tveimur
dögum síðar hringdi hann til mín og bað mi
hann langaði til að gefa út þessa bók. Flókn
og þegar ég fór utan um haustið hafði ég ek
ast tryggan og ötulan bókaforleggjara held
staklega náinn vin.
Ólafur Ragnarsson var frumkvöðull í eðl
og hæfilega raunsær. Hann hafði flutt ungl
Siglufirði til Reykjavíkur þar sem hann var
kominn, tekið verslunarpróf en snúið sér sí
mennsku og fréttamennsku en þangað stef
snemma. Hann starfaði við Alþýðublaðið sá
síðan einn af fyrstu starfsmönnum Sjónvar
an eftir áratugarstarf á Vísi sem hann ritst
Þeir stofna ekki bókaforlag á Íslandi sem
Þau hjónin lögðu allt undir, veðsettu húsið,
reksturinn. Og ekki byrjaði hann vel: fyrst
töku í Íran, gefin út á miðju sumri, kolféll. Ó
an af að rifja upp þessa byrjun og hló dátt a
En svo kom haustið og þá gaf Vaka út mets
Gunnar Thoroddsen sem Ólafur skrifaði sj
reyndist ekki átakalaus því prentarar fóru
vertíð og um tíma var ekki útséð um að bæ
ir. En allt blessaðist þetta og smám saman
grasi sem sett hefur svip sinn á íslenska bó
þessa dags.
Árið áður en ég kynntist nafna mínum ha
Helgafell og rennt því saman við Vöku, forl
hjónin stofnuðu. Með Helgafelli fylgdi réttu
dórs Laxness og er ekki ofsögum sagt að Ó
nýju lífi í útgáfu þeirra. Með honum og Hal
kynni og er skemmst að minnast bóka Ólaf
nú seinast Til fundar við skáldið Halldór L
Ólafur Ragnarsson
Eftir Egil Ólafsson
egol@mbl.is
Georgía og Úkraína fengu ekki form-lega aðild að umsóknarferli Nató áleiðtogafundi Atlantshafsbandalags-ins í Rúmeníu. Leiðtogafundurinn
samþykkti hins vegar yfirlýsingu um að löndin
ættu rétt á aðild. Geir H. Haarde forsætisráð-
herra sagðist telja þessa yfirlýsingu vel við-
unandi fyrir löndin tvö.
„Það var samþykkt að Úkraína og Georgía
ættu rétt á aðild að bandalaginu. Það var ekki
talið tímabært að gefa þeim aðild að þessu ferli
sem lýkur með fullri aðild að bandalaginu, en
það var sett í hendur utanríkisráðherranna að
leiða það til lykta, hugsanlega á næsta utanrík-
isráðherrafundi, en hugsanlega síðar. Ég tel að
það sé mjög mikilvægt fyrir þessi lönd að því er
lýst yfir að þau séu framtíðarmeðlimir í banda-
laginu. Þau ríki sem lögðu áherslu á að þessi tvö
ríki gætu fengið aðild sem fyrst hafa að mínum
dómi náð meira fram í þessu máli en löndin sem
vildu bíða með ákvörðun og töldu hana ekki
tímabæra,“ sagði Geir eftir fundinn.
Framlag Merkel lykillinn að lausn
Geir sagðist telja að það hefði náðst góð mála-
miðlun í þessu máli. Hann sagðist vissulega hafa
getað hugsað sér að Georgía og Úkraína fengju
formlega aðild að umsóknarferlinu. „Það lögðu
margir af þessum þjóðarleiðtogum mikið á sig
persónulega til að ná þessari niðurstöðu. Það
var athyglisvert að sjá hvernig þetta gerðist á
fundinum. Ég tel að kanslari Þýskalands, Ang-
ela Merkel, hafi verið lykilinn að þessari nið-
urstöðu. Hún beitti sér persónulega mikið fyrir
þessu og vann sjálf ásamt mörgum fleirum að
því að finna það rétta orðalag sem menn gætu
fallist á.“
Rússar lýstu harðri andstöðu við að löndin tvö
fengju aðild að Nató. Geir sagði að allir sem
hefðu tjáð sig um þetta mál hefðu látið koma
fram að afstaða Rússa ætti ekki að skipta máli.
Georgía og Úkraína væru fullvalda ríki og ættu
sjálf að fá að taka ákvörðun um þetta og ef þau
uppfylltu skilyrði ættu þau að fá aðild.
Geir sagðist telja að þessi fundur yrði talinn
með merkari leiðtogafundum sem haldnir hefðu
verið á síðari árum, þ.e. frá því að stækkun
bandalagsins hófst fyrir 10 árum.
Albanar fagna formlegri aðild
Albanía og Króatía fengu formlega aðild að
Atlantshafsbandalaginu í gær, en Makedónía
sat eftir með sárt ennið.
Lulzim Basha, utanríkisráðherra Albaníu, réð
sér vart fyrir kæti þegar hann ræddi við ís-
lenska blaðamenn í gær um niðurstöðu leiðtoga-
fundarins. „Þetta er gríðarlega stórt skref fyrir
land mitt,“ sagði Basha og minnti á að nafn Ís-
lands yrði ætíð tengt þessum mikilvæga áfanga
í sögu þjóðarinnar vegna þess að það var í
Reykjavíkuryfirlýsingu leiðtogafundar Nató,
sem haldinn var á Íslandi, sem samþykkt var að
bjóða Albaníu að gerast aðili að bandalaginu.
„Aðild Albaníu að Nató hefur margvíslega
þýðingu fyrir landið. Við teljum að aðild feli í
sér bestu fjárfestingu sem hægt sé að hugsa sér
til að tryggja öryggi landsins.“ Hann sagði að
Georgía og Úkraín
eiga rétt á aðild að
Góð niðurstaða á leiðtogafundi Nató að mati Geirs H. H
Leiðtogar Geir H. Haarde forsætisráðherra, sem myndaður var ásamt leiðtogum Natóríkjanna samkvæ
a
h
ý
u
S
þ
v
b
fy
þ
k
a
N
S
s
h
m
b
þ
a
le
G
þ
s
v
M
ir
a
t
f
a