Morgunblaðið - 14.06.2008, Page 36

36 LAUGARDAGUR 14. JÚNÍ 2008 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Jóhanna Guð-ríður Kristjáns-
dóttir fæddist á
Kirkjubóli í Bjarn-
ardal 7. maí 1908.
Hún var dóttir
hjónanna Kristjáns
Guðjóns Guðmunds-
sonar (1869-1920)
og Bessabe Hall-
dórsdóttur (1877-
1962). Bræður
hennar voru þrír,
Ólafur þórður
(1903-1981), Guð-
mundur Ingi (1907-
2002) og Halldór (1910-2000).
Jóhanna ólst upp á Kirkjubóli
og átti þar heima alla ævi ef und-
an er skilin dvöl hennar á sjúkra-
húsinu á Patreksfirði síðustu ævi-
árin. Í bernsku hlaut hún góða og
trausta heimafræðslu í foreldra-
húsum og gekk í farskóla Mos-
vallahrepps nokkra vetrarparta,
en stundaði síðar nám við Lauga-
skóla í einn vetur. Þetta var henn-
ar eina formlega skólaganga. En
hún las alla tíð mikið og aflaði sér
fjölbreyttrar menntunar með
sjálfsnámi. Dönsku lærði hún í
foreldrahúsum og síðar lærði hún
esperantó hjá Ólafi bróður sínum.
Jóhanna var alla tíð ógift, en
eignaðist dóttur með Guðmundi
ræktunarstarfi á Kirkjubóli. Kart-
öflu- og gulrófurækt var aukin frá
því sem verið hafði en við bættust
ýmsar grænmetistegundir, blóm
af ýmsu tagi og trjárækt. Jóhanna
var nösk á að útvega sér fræ til
sáningar og gróðurinn jókst með
hverju árinu sem leið Hún gekk í
Skógræktarfélag Íslands og sótti
margsinnis fundi á vegum þess.
Hún lét sig einnig varða marg-
vísleg önnur félagsmál. Hún átti
sæti í stjórn Kvenfélags Mosvalla-
hrepps um langt skeið og varð
heiðursfélagi þess. Hún átti einnig
sæti í stjórn Sambands vestfirskra
kvenna um árabil.
Fjölskylda Jóhönnu var bók-
hneigð og ljóðelsk. Foreldrarnir
og börnin voru öll hagmælt og
áttu auðvelt með að koma saman
vísu. Jóhanna flíkaði ekki mikið
skáldskap sínum lengi vel, en í til-
efni níræðisafmælis hennar 1998
gaf Kvenfélag Mosvallahrepps út
bók undir heitinu Hríslurnar
hennar Hönnu. Í þeirri bók birtist
sýnishorn af kveðskap hennar og
nokkrar greinar í lausu máli.
Á afmælisdegi sínum 8. maí sl.
þegar hún fagnaði aldarafmæli
sínu var engan bilbug á henni að
finna. Hún hélt uppi samræðum
við gestina og var greinilegt að
hún var ennþá skýr í hugsun og
minnið í góðu lagi. En nokkrum
vikum síðar hrakaði henni og 4.
júní var ævi hennar lokið.
Útför Jóhönnu Kristjánsdóttur
fer fram frá Holtskirkju í Önund-
arfirði laugardaginn 14. júní kl.
14.
Friðfinnssyni (1910-
1971) Kolfinnu, f. 1.
ágúst 1950. Maður
hennar er Ólafur
Steingrímsson, f. 26.
febrúar 1950. Sonur
þeirra er Leó Örn, f.
15. júlí 1977. Kona
Leós er Sandra Rut
Bjarnadóttir, f. 24.
apríl 1982, og er son-
ur þeirra Þórarinn
Logi, f. 5. nóvember
2007. Áður hafði
Kolfinna eignast son-
inn Bjarka Birgisson,
f. 28. febrúar 1971. Kona Bjarka
er Alda Hrund Sigurðardóttir, f.
14. ágúst 1975, og eru börn þeirra
Jóhanna Berta, f. 31. mars 1994,
Kolfinnna Esther, f. 21. október
1995, Bergsteinn Snær, f. 1. jan-
úar 2000 og Ólafur Ernir, f. 13.
maí 2002.
Jóhanna bjó lengst af á Kirkju-
bóli ásamt móður sinni og bræðr-
um. Hún sinnti þar öllum störfum
sem til féllu á stóru heimili, utan-
húss sem innan. Hún gekk ung í
ungmennafélagið Bifröst í Mos-
vallahreppi og var árum saman í
stjórn félagsins. Kjörorð ung-
mennafélaganna var „ræktun
lands og lýðs“ og þessu markmiði
stefndi hún að með umfangsmiklu
Elsku langamma okkar.
Það er svo stutt síðan við vorum
með þér í garðinum á Kirkjubóli og
þú varst að kenna okkur að rækta
grænmeti og taka það upp. Við syst-
urnar fengum þó aðeins lengri tíma
með þér í sveitinni en strákarnir.
Öll eigum við þó mjög góðar
minningar frá okkar samverustund-
um.
Þú hafðir einstaklega gott lag á
öllum dýrum og munum við alltaf
eftir því þegar Píla eignaðist hvolpa
og við settum þá í dúkkuvagn. Þegar
þú sást til okkar baðstu okkur að
vera ekki vondar við veslings dýrin.
Þegar við gerðum eða sögðum
eitthvað sem þér fannst skrýtið
sagðir þú alltaf: „Þið eruð skrýtnar
skútur.“
Þú fórst alltaf með vísuna um
hann bola þegar við fórum í fýlu eða
vorum að rífast. Við urðum yfirleitt
svo hissa á að hún langamma segði
svona að við vorum fljót að hætta
öllu veseni. En þessa vísu munum
við alltaf muna. Við komumst reynd-
ar að því að þú breyttir endanum á
vísunni, og í staðinn fyrir að boli æti
stelpuna þá sleikti hann hana.
Þér hefur sjalfsagt fundist stelpan
vera búin að lenda í nógu miklum
ógöngum.
En svona varst þú, elsku amma.
Eins erfitt og það er að þurfa að
kveðja þig, þá vitum við að þér líður
betur núna og við fengum að njóta
nærveru þinnar í öll þessi ár, og átt-
um með þér góða daga núna í maí í
100 ára afmælinu þínu og svo í ferm-
ingunni hennar Jóhönnu.
Við áttum þá bestu langömmu
sem hægt er að óska sér og þú munt
alltaf vera hjá okkur.
Við þökkum þér fyrir allt það sem
þú gafst okkur með nærveru þinni
og vitum að við verðum öll betri
manneskjur fyrir vikið.
Kveðja,
Jóhanna Berta, Kolfinna
Esther, Bergsteinn Snær og
Ólafur Ernir Bjarkabörn.
Sólin hátt á lofti, allur gróður að
taka við sér, lömbin komin í haga og
garðurinn hennar ömmu allur í
blóma. Þetta var besti tíminn hjá
henni ömmu minni, já og hjá mér því
að þá var skólinn búinn og ég kom-
inn á Kirkjuból. Alltaf var jafngam-
an að koma í sveitina og taka þátt í
sauðburði, garðvinnu og öðrum bú-
störfum.
Minningin um öll þau ár sem að
ég átti í sveitinni hjá þér rækta jörð
og sál, það er eitt það dýrmætasta
sem að ég á og eitt besta veganesti
sem að ég gat fengið fyrir lífsgöngu
mína. Alltaf var notalegt að liggja
hjá þér meðan að þú last fyrir mig
og sagðir sögur. Mér þótti gott að
geta farið með langömmudrenginn
til þín í heimsókn, vorum við foreldr-
arnir stolt af því að horfa á lang-
ömmu og Þórarinn leggja sig saman,
og náði amma að kitla litla kút í
tærnar. Mér þykir vænt um að við
fengum öll að fagna með þér afmæl-
inu og fermingunni hjá henni nöfnu
þinni. En 100 ár er langur tími og
varst þú löngu tilbúin að fara, best
var að geta verið hjá þér síðustu
dagana og geta kvatt þig.
Þín minning býr í brjósti okkar.
Leó Örn, Sandra Rut og
Þórarinn Logi.
Jóhanna Kristjánsdóttir á Kirkju-
bóli fagnaði 100 ára afmæli fyrir
réttum mánuði.
Þá var hún í glöðum hópi ættingja
og vina. Hún sat þar í stólnum með
glaða, hlýja sólskinið í augunum sín-
um, með myndir og minningabrot
frá mönnum og málefnum í hugan-
um og með vísur og ljóð frá ýmsum
tíma á vörum. Hún var enn gefandi í
sínum hópi. Það var vor í lofti og
sumar í samskiptum.
Svo kom kallið, stundin var kom-
in, Jóhanna kvaddi jarðlífið indæl,
sátt og hlý.
Bjarnadalurinn fylltist söknuði og
þökk, Bjarnardalsáin rifjaði upp
stefin um stelpuna á Kirkjubóli, sem
átti þar svo mörg sporin í kring um
kindur, kýr og kálfa, hunda og
hesta, blóm og birkitré, stelpuna
sem lifði og hrærðist í önn sveitalífs-
ins og skynjaði æðaslög lands og
þjóðar, forn og ný. Kirkjubólið
blessaði sporin hennar Jóhönnu sem
fólu sig í vorgróandanum.
Hanna á Kirkjubóli. Þessi tvö orð
segja svo margt að kannski eru fleiri
orð óþörf. Þau voru ung systkinin á
Kirkjubóli, þegar faðir þeirra varð
rúmfastur vegna liðagigtar, gat sig
ekkert hreyft í 10 ár, börnin sjö,
fimm, tveggja og á fyrsta ári. Hann
lá ósjálfbjarga í rúminu, gat ekkert
hreyft nema kjálka og augu. En
hann kenndi börnum sínum vísur og
ljóð, orti fyrir þau, kenndi þeim að
kveðast á og yrkja, sagði þeim sögur
og gerði þau þannig úr garði, að ís-
lenski menningararfurinn sagði síð-
ar til sín í öllum þeirra verkum. Þau
urðu síðar öll kunn fyrir andlegt at-
gervi sitt og félagshyggju.
Bessa móðir þeirra vann hörðum
höndum myrkranna á milli til að afla
heimilinu lífsviðurværis. Dugleg og
hagsýn sá hún um heimilishaldið úti
sem inni. Hún var bókelsk bónda-
kona, skáldmælt, sem notaði marga
stund til bóklestrar þegar aðrir
sváfu. Það þurfti að vinna hörðum
höndum til þess að bú og börn tækju
vexti og þroska.
Þegar Hanna var níræð orti hún:
Löng er orðin vinnuvaka,
nú vafra ég gagnslaus út og inn.
Bók í hönd var mér tamt að taka
og til þeirra leita ég enn um sinn.
Ég reyndi stundum að kveða og kvaka
og kom þá vísu á pappírinn.
Það gleður mig ef stöku staka
á stefnumót við huga þinn.
Þetta var upphafsljóð í „Hríslun-
um hennar Hönnu“, ljóðum og
minningabrotum eftir Jóhönnu, sem
Kvenfélag Mosvallahrepps gaf út
henni til heiðurs á níutíu ára afmæli
hennar.
Þau voru mjúk, handtökin hennar
Hönnu, þegar hún mjólkaði ærnar í
kvíunum.
Kýrnar skynjuðu ástúð og vænt-
umþykju mjaltakonunnar Jóhönnu,
er kjarnmikil mjólkin freyddi ofan í
mjólkurföturnar.
Hundarnir hændust að Hönnu,
fundu að í henni áttu þeir vin og fé-
laga.
Hestarnir voru hennar yndi og
marga góða stund átti hún á hest-
baki. Margoft fléttuðu Hanna og
hryssurnar hennar góðgengu, þær
Gyðja og Fjöður, saman fjör og
frelsi, vináttu og gleði.
Garðurinn og blómin, grænmetið
og trjáræktin töluðu einum rómi um
handtökin hennar Hönnu. Þau voru
hlý og ósvikin.
Ljóðelsk var Hanna og vísnavin-
ur, snjöll í máli bundnu sem
óbundnu. Þess nutu samferðamenn
hennar og þau félög, sem hún lét sig
skipta.
Að lokum kveðjum við Hönnu á
Kirkjubóli með vináttu. Við þökkum
allt það sem hún var og er okkur og
börnunum okkar. Þar lifir margur
neistinn sem frá hennar arni kom.
Vinir hverfa en minningar lifa og
lýsa. Guð blessi Jóhönnu á Kirkju-
bóli.
Ásthildur og Hörður.
Afasystir mín, Hanna á Kirkju-
bóli, er látin. Hún varð tíræð. Jó-
hanna Kristjánsdóttir bjó mestan
hluta langrar ævi á Kirkjubóli í
Bjarnardal í Önundarfirði. Föður
sinn missti hún ung, en áratugum
saman rak hún Kirkjubólsbúið með
móður sinni Bessabe, langömmu
minni, og bræðrum sínum, þeim
Halldóri og Guðmundi Inga skáldi.
Elst systkinanna var afi minn, Ólaf-
ur Þ. – hann flutti að heiman á þrí-
tugsaldri, fór í Kennaraskólann og
var skólamaður í Hafnarfirði um
áratugaskeið. Kirkjubólsheimilið
var merkilegt menningarheimili.
Skáldskapur og stjórnmál í háveg-
um. Bækur göfugar. Vinnusemi
dyggð. Íslensk saga og menning um-
ræðuefni hversdags. Vestfirðir best-
ir: aldrei sultu menn þar! Þórður
kakali göfugastur höfðingja í Sturl-
ungu.
Börn Ólafs Þ. dvöldu öll þrjú á
Kirkjubóli á sumrin – móðir mín
Ásthildur ellefu sumur og auk þess
einu sinni vetrarlangt. Fjögur af sjö
börnum hennar nutu líka sumar-
dvalar á Kirkjubóli: auk mín: Sig-
rún, Elín og Kristín Bessa. Ég var
þar í sex sumur, fyrst 1959. Búskap-
arhættir á Kirkjubóli voru lengi
fornir: þar var síðast fært frá á Ís-
landi fyrir tæpum sextíu árum. Frá-
færur voru aflagðar þegar ég kom
þar fyrst, en amma Bessa eins og
hún var alltaf kölluð var enn á lífi,
háöldruð. Kengbogin í baki, slitin af
þrotlausu striti, en andlega ljón-
fjörug og uppi fyrir allar aldir að
elda hafragraut á kolaeldavélinni –
grauturinn frábær með miklu og
eldsúru slátri. Með ömmu Bessu í
heimili voru Guðmundur Ingi og
Hanna með Kolfinnu dóttur sinni.
Síðar kvæntist Ingi og Þura kom á
heimilið með Sigurleifi syni sínum.
Halldór og Rebekka kona hans
héldu annað heimili í sama húsinu
með sínum börnum. En búskapur-
inn var félagsbúskapur – allir unnu
saman að öllu. Á báðum heimilum
var alltaf fjöldi sumarbarna.
Hanna var yndisleg og stórmerk
kona. Hún gat verið snögg upp á
lagið – en ef eitthvað bjátaði á var
leitað til hennar eða ömmu Bessu.
Hanna var afburðagreind eins og
þau systkinin öll, ljómandi hagmælt,
tóvinna lék í höndunum á henni – og
svo hafði hún græna fingur: á fjórða
áratug 20. aldar var ræktað salat á
Kirkjubóli eins og Ingi yrkir um –
og Hanna kom upp trjágörðum og
skrúðblómabeðum og ræktaði
hreðkur, gulrætur, næpur og kál.
Hanna trúði á sömu dyggðir í lífinu
og systkinin hin og amma Bessa –
og hún kom þeim til skila með hóg-
værð og hæglæti – aldrei með pre-
dikun. Hún hafði líka ríka kímni-
gáfu, fágaða og fínlega, og brosið
ljómaði um allt andlitið þegar hún
hafði eitthvað yfir sem henni fannst
gáfulegt eða skemmtilegt.
Við systkinin stöndum í þakkar-
skuld við Kirkjubólsfólkið, sem
auðgaði líf okkar á sumrin fyrir
mörgum átatugum. Af þessu fólki
mátti læra margt. Að umgangast
það var nautn. Þetta átti ekki síst
við um Jóhönnu frænku mína. Bless-
uð sé hennar minning.
Ólafur Þ. Harðarson.
Jóhanna var okkur eins og amma.
Við vorum svo lánsöm að búa í sam-
býli við hana þegar við vorum börn.
Þegar við hugsum til baka og köllum
Jóhönnu fram í hugann sjáum við
augun og brosið sem engan sveik því
ef Jóhanna brosti smitaði hún út frá
sér, hlátur hennar svo kitlandi og
glaðlegur að enginn gat annað en
tekið undir. Eins þegar hún var að
Jóhanna Guðríður
Kristjánsdóttir
✝
Elskulegur eiginmaður minn, faðir okkar, tengda-
faðir, afi og langafi,
ÓLAFUR BERGSSON,
Laugalæk 46,
Reykjavík,
lést á heimili sínu fimmtudaginn 12. júní.
Þóra Stefánsdóttir,
Þóra Andrea Ólafsdóttir, Haraldur Haraldsson,
Stefán Ólafsson, Ingunn Magnúsdóttir,
Kolbrún Ólafsdóttir, Magnús Sigurðsson,
Sigrún Ólafsdóttir, Fjalar Kristjánsson,
Sólrún Ólafsdóttir, Gunnar Sigmundsson,
afabörn og langafabörn.
✝
Eiginkona mín, móðir, tengdamóðir, amma og
langamma,
ESTHER JÓNSDÓTTIR,
Hringbraut 50,
áður til heimilis á Grýtubakka 4,
Reykjavík,
verður jarðsungin frá Langholtskirkju mánudaginn
16. júní kl. 13.00.
Ágúst Arason,
Haukur Ágústsson, Kristín Auðunsdóttir,
Guðrún Edda Ágústsdóttir,
Hróbjartur Ágústsson, Sigríður Oddsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
✝
Ástkær faðir okkar, tengdafaðir og afi,
SIGURÐUR BÓASSON
frá Borg, Njarðvík,
Borgarfirði eystri,
lést miðvikudaginn 11. júní á Heilbrigðisstofnun
Austurlands.
Útförin fer fram frá Bakkagerðiskirkju föstudaginn
20. júní kl. 14.00.
Björg Sigurðardóttir, Páll Haraldsson,
Jakob Sigurðsson, Margrét B. Hjarðar,
Jóhann Helgi Sigurðsson, Lára Ríkharðsdóttir,
Jón Helgason, Kristjana Björnsdóttir
og barnabörn.
Minningarkort
535 1825
www.hjarta.is 5351800