Náttúrufræðingurinn

Ukioqatigiit

Náttúrufræðingurinn - 2003, Qupperneq 53

Náttúrufræðingurinn - 2003, Qupperneq 53
Tímarit Hins íslenska náttúrufræðifélags Elena Guijarro Garcia og Guðrún G. Þórarinsdóttir ÁSETA UNGRA SKELJA Á SÖFNURUM I' EYJAFIRÐI Fylgst var með árstíðabundinni ásetu ungra skelja á söfnurum í Eyjafirði frá mars 1998 til janúar 2000. Söfnurunum var komið fyrir á 5,10 og 15 m dýpi. Eftir einn mánuð í sjó var safnari tekinn upp og nýjum komið fyrir í hans stað. Skeljar sem sest höfðu á safnarana á einum mánuði voru greind- ar til tegunda eða ættkvísla, fjöldi skelja af hverri tegund talinn og lengd þeirra mæld. Niðurstöðurnar sýna að ungviði kræklings og rataskeljar er sviflægt og sest á safnara nær allt árið en í mismiklum mæli og er lengd þess mismunandi eftir árstímum. Sviflirfur annarra tegunda settust aðeins á safnara síðla sumars og að hausti og þá mjög smáar. Flestar skeljar í N-Atlantshafi hrygna yfirleitt aðeins einu sinni á ári. Eggin frjóvgast í sjónum og mynda sviflirfur. Lirfu- stigið varir mislengi frá einni tegund til annarrar og einnig innan sömu tegundar, en það fer eftir umhverfís- aðstæðum og því hvort lirfurnar finna æskilegan setstað. í lok svif- læga tímabilsins myndar lirfan skel, leitar botns og sest á undirlag (primary settlement) sem oft eru þráðlaga þörungar. Margar tegundir skelja geta losað sig frá setstaðnum, svifið um í sjónum og sest á nýja staði (secondary settlement). Þennan eiginleika hafa ungskeljarnar uns þær hafa náð ákveðinni Jengd (Bay- ne 1976). Kræklingslirfur setjast fyrst þegar lengd þeirra er um 0,25-0,4 mm en geta þó losað sig, gerst aftur sviflæg- ar í sjónum og leitað uppi nýja set- staði. Þetta getur kræklingurinn endurtekið þar til hann hefur náð 2-2,5 mm lengd en þá missir hann þennan hæfileika. Vitað er þó að stærri skeljar (>2,5 mm) geta losnað upp frá setstað sínum vegna ölduróts eða mikilla strauma og rek- ið uns þær finna nýjan setstað (Seed og Suchanek 1992). Ræktun skelja, einkum kræklings, byggist á því að sjá skeljunum fyrir hentugum setstöðum í náttúrunni og er því nauðsynlegt að vita á hvaða árstímum dýrin hrygna, hversu lengi sviflæga tímabilið varir og hvenær hentar að setja út safnara fyrir lirfurnar svo uppskeran verði sem mest. AÐFERÐIR Lirfusöfnurum var komið fyrir á sléttum sandbotni á 5, 10 og 15 m dýpi í Garðsvík í Eyjafirði (65°50'N- 18°10'V) (1. mynd). Pottaskrúbbar úr einþráða plasti festir á stáltein voru notaðir sem lirfusafnarar. Þrír stálteinar voru boltaðir á stein- 2. mynd. Lirfusafnarar. Ljósm. Elena Gui- jarro Garcia. 1. mynd. Staðsetning lirfusafnara í Garðsvík í Eyjafirði. steypta hellu, 30x30x6 cm að stærð. Tvær hellur (6 safnarar) voru tengd- ar saman og komið fyrir á hverju dýpi (2. mynd). Um það bil mánað- arlega tók kafari sex safnara upp frá hverju dýpi og kom nýjum fyrir. I rannsóknarstofu voru safnararnir skolaðir og öll skeldýr úr þeim greind til tegunda eða ættkvísla, þau lengdarmæld og skeljar hverr- ar tegundar taldar undir víðsjá. NlÐURSTÖÐUR Það var breytilegt eftir tegundum og árstíma hversu margar skeljar sett- ust á safnarana og hver meðallengd þeirra var. Fjöldi skelja sem settust í safnarana mánaðarlega er sýndur á 3. mynd og meðallengd og staðalfrá- vik skeljanna á 4. mynd. Alls fundust tólf tegundir skelja en aðeins sjö þeirra settust á safnar- ana í einhverjum mæli (3. mynd). Langmest var af kræklingi (Mytilus Náttúrufræðingurinn 71 (3-4), bls. 129-133, 2003 129
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.