Náttúrufræðingurinn - 2003, Blaðsíða 56

N á ttúrufræðingurinn
edulis) sem settist allt árið en næst-
mest af rataskel (Hiatella arctica).
Hörpudiskur (Chlamys islandica),
gluggaskel (Heteranomia spp.), krók-
skel (Serripes groenlandicus), kúfskel
(Arctica islandica) og sandskel (Mya
arenaria) voru einnig algengar en
þessar tegundir fundust aðeins frá
ágúst og fram í október/nóvember.
Gimburskel (Astarte borealis), silki-
hadda (Modiolaria discors), búlda
(Thyasira spp.), hrukkusnekkja (Thracia
myopsis) og mæruskel (Cyamium
minutum eða Turtonia minuta) settust
í mjög litlum mæli á safnarana og
verður því ekki fjallað frekar um
þær hér.
5. mynd. Ungur kræklingur (Mytilus
edulis) (20-föld stækkun). Ljósm. Elena
Guijarro Garcia.
Kræklingur (5. mynd) var eina
tegundin sem settist á safnarana allt
árið. Skeljarnar sem settust á safnar-
ana frá mars og fram í júní voru til-
tölulega stórar (meðallengd 2-2,5
mm) (4. mynd) og fáar (31-264
stk./mán.) (3. mynd). Langflestar
skeljar settust á safnarana frá ágúst
til október en aðalásetan var í sept-
ember (165.000 stk./mán.). Þessar
skeljar voru allar smáar (meðallengd
0,5 mm). Frá nóvember og fram í
janúar fækkaði aftur í söfnurunum
(686-577 stk./mán.) en lengd skelj-
anna hélst óbreytt (meðallengd 0,5
mm).
Algengast var að skeljar settust á
5 m dýpi en sjaldnast á 15 m dýpi (3.
mynd). Hrygningartími kræklings
bæði vestan- og austanlands er frá
júní til nóvember en aðalhrygningin
er í júlí og ágúst (Guðrún G. Þórar-
insdóttir 1996, Guðrún G. Þórarins-
dóttir og Karl Gunnarsson 2003) og
vestanlands er sviflæga tímabilið
3-5 vikur (Guðrún G. Þórarinsdóttir
1996).
6. mynd. Ung rataskei (Hiatella arctica)
(20-föld stækkun). Ljóstn. Elena Guijarro
Garcia.
Rataskel (6. mynd) settist á safn-
arana allt söfnunartímabilið að und-
anskildum apríl og júní 1998. Aðalá-
setan var frá ágúst til október en
langmest settist á safnarana í sept-
ember 1999 (43.000 stk./mán.) (3.
mynd). Skeljar frá 0,25 til 3,7 mm að
lengd fundust í söfnurunum en
flesta mánuði ársins var meðal-
lengdin 0,43-0,74 mm (4. mynd) sem
gæti gefið til kynna að lítið hafi ver-
ið um seinni ásetu skeljanna. Skelj-
arnar settust mest á 5 og 10 m dýpi.
Ekkert er vitað um hrygningu rata-
skeljar en einstaklingar sem eru
minni en 2,5 mm geta losað sig
nokkrum sinnum eftir að þeir hafa
sest og þá leitað uppi nýja setstaði
(Jón Baldur Sigurðsson 1976).
7. mynd. Ungur hörpudiskur (Clamys
islandica) (20-föld stækkun). Ljóstn. Sig-
urgeir Sigurjóttsson.
Hörpudiskur (7. mynd) settist á
safnarana frá ágúst til nóvember en
aðalásetan (2000 stk./mán.) var í
september (3. mynd). Flestar ung-
skeljar settust á safnarana á 10 m
dýpi og var meðallengd þeirra 0,37-
0,45 mm (4. mynd).
í Breiðafirði hrygnir hörpudiskur
aðallega í júlí. Algengast er að
lirfurnar setjist í september og eru þá
um 0,4 mm að lengd (Guðrún G.
Þórarinsdóttir 1993). Vitað er að árs-
gamall hörpudiskur getur losað sig
af setstað sínum og er skelin þá um
10 mm að lengd (Guðrún G. Þórar-
insdóttir 1991).
8. mynd. Ung gluggaskel (Heteranomia
spp.) (20-föld stækkun). Ljósttt. Elena
Guijarro Garcia.
Gluggaskel (8. mynd) settist að-
eins á safnara í september (274 stk./
mán.) og október (38 stk./mán.) á 10
m dýpi (3. mynd). Meðallengdin var
um 0,5 mm báða mánuðina (4. mynd).
Kúfskel (9. mynd) fannst á söfn-
urunum frá ágúst til október. Flest-
9. mynd. Ung kúfskel (Arctica islandioú
(20-föld stækkun). Ljósttt. Eletta Guijarro
Garcia.
132