Náttúrufræðingurinn

Årgang

Náttúrufræðingurinn - 1997, Side 48

Náttúrufræðingurinn - 1997, Side 48
1. mynd. Dýjamosi (Philonotis fontana) í„blóma“. Ljósmyndina tókHelgi Hallgrímsson í Hlíðarfjalli við Akureyrí, 14. ágúst 1985. M SKRAUTLEG KARLBLÓM Víkjum þá aftur að „blómum“ dýjamosans sem sjást vel á I. mynd. Samkvæmt skilgreiningu grasafræðinnar eru þetta ekki raunveruleg blóm en gegna þó á ýmsan hátt líku hlutverki og blómin því þessi mosablóm innihalda æxlunarfæri mosans. Jurtin er einkynja og það eru „karlblómin“ sem eru svona áberandi en „kvenblómin“ eru vart sýnileg. (Bergþór kallar þessi mosablóm einfaldlega karl- knappa og kvenknappa.) Blómin sitja á stöngulendanum á eins konar blómbotni sem er þétt settur kylfulaga frjóhirslum og stuttum „stoð- hárum“ á milli og eru þau með knapplaga frumu á endanum. (Frjóhirslur mosanna kallast anþeríður (antheridiae) sem er dregið af gríska orðinu anþeros (= blóm)). I endafrumum stoðháranna er oft rautt litar- efni sem gefur mosablóminu þennan blóðrauða lit. Hjá flestum mosategundum eru sérstök hlífðarblöð utan með blóminu sem geta verið öðruvísi löguð en stöngul- blöðin. Hjá dýjamosanum eru þau ljós (blaðgrænulaus) og himnukennd og mynda stjömu um rauðan blómbotninn, svo blómið verður sérstaklega áberandi. Ekki mun það þó vera til að laða til sín skordýr eins og oft er hjá blómplöntum heldur er þetta skart sem ekki hefur neinn skiljanlegan tilgang sbr. litauðgi sveppa og fléttna. Úr frjóhirslunum koma frjófmmur sem oftast em mjóar og bugðóttar, með tveimur löngum bifþráðum á framenda. Þær synda í regnvatni eða dögg yfir í egghirsluna, sem er flöskulaga og kallast arkegónía (archegonium), og frjóvga eggfrumuna í henni. Að því búnu vex langur þráður (seta) upp af egghirslunni sem ber á enda sér bauklaga hirslu en í henni myndast mosagróin í miklum Qölda og dreifast síðan með vindi. Þau em ljölgunartæki mosans og hafa því sama hlutverk og fræ blómplantna en samsvara þó fremur 158
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108

x

Náttúrufræðingurinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.