Náttúrufræðingurinn - 1981, Blaðsíða 196

5. mynd. Flugsegulkort af Kröflu og
Námafjallssvæðinu. Segulstyrkur er gefinn í
gamma. Mælingar gerði Þorbjörn Sigur-
geirsson. — An aeromagnetic map of the Krafla
and Námafjall area. Magnetic field in gammas.
Suroey by Þorbjörn Sigurgeirsson.
má við N-S sprungusveiminn sem
gengur í gegnum öskjuna miðja.
Viðnámsmœlingar
Viðnámsmælingar hafa verið vinsæl-
astar allra jarðeðlisfræðilegra könnun-
araðferða í jarðhitarannsóknum á Is-
landi. Lágt viðnám fylgir venjulega
jarðhita. Ýmsum mæliaðferðum hefur
verið beitt á Kröflusvæði, vegna þess að
túlkun viðnámsmælinga þaðan hefur
um sumt verið tvíræð.
Viðnámsmælingar á Kröflusvæði
hófust með allviðamiklum mælingum
1971 og 1972, og voru það jafnstraums-
mælingar af Schlumberger-gerð. Nið-
urstöður sýndu gott samræmi milli lág-
viðnáms og ummyndunar á yfirborði.
Var af því dregin sú ályktun að mikið
I latarmál ummyndunar og lágviðnáms í
Kröflu væri tákn um mikla vinnslugetu
jarðhitasvæðisins. 1976 voru enn mæld-
ar nokkrar Schlumberger-viðnámsmæl-
ingar á svæðinu, einkurn með það fyrir
augum að skyggnast dýpra í jörðina en
áður. Mynd 6 sýnir kort af viðnámi á
600 m dýpi og er það mest byggt á
mælingum frá 1976 (Ragna Karlsdóttir
o. fl. 1978).
Túlkun þessara mælinga leiðir ýmis-
legt athyglisvert í ljós um jarðhitasvæð-
ið. I fyrsta lagi er viðnám lægst við
Leirhnjúk og Hveragil, sem staðfestir
hugmyndir um uppstreymissvæði þar. í
öðru lagi er lágviðnámssvæðið skýrt af-
markað að sunnan með lóðréttum við-
námsskilum, sem nánar er vikið að hér á
eftir. I þriðja lagi er lágviðnámssvæðið
aðeins 800—1000 m þykkt, og þar fyrir
neðan er miklu hærra viðnám. Lögun
efra jarðhitakerfisins (sjá bls. 353) —
sem er vatnskerfi — kemur þannig skýrt
fram í viðnámsmælingum, en neðra
jarðhitakerfið (sjá bls. 353) — sem er
blanda af gufu og vatni kemur ekki fram
í mælingunum.
Fleira má þó lesa úr viðnámsmæling-
um en útbreiðslu jarðhita. Mynd 7 sýnir
grunnvatnshæð á Kröflu-Námafjalls-
svæðinu eins og hún verður ráðin af við-
námsmælingum (Freyr Þórarinsson 1980).
Af þessu korti má lesa stefnur grunn-
vatnsstrauma og veita þær upplýsingar
stuðning við túlkun annarra mælinga.
Tvípólmælingar voru nokkuð reynd-
ar á Kröflusvæði. Með þeim átti að
skyggnast dýpra en Schlumberger-við-
námsmælingar leyfðu, en niðurstöðurn-
ar bættu litlu við fyrri þekkingu.
Fjórpólsmælingar voru reyndar í
fyrsta sinn hérlendis á Kröflusvæði 1979
(Freyr Þórarinsson 1980). Þetta eru
338