Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1981, Blaðsíða 45

Náttúrufræðingurinn - 1981, Blaðsíða 45
stratigraphically controlled. In high temperature areas the volcanic and tectonic risk may be of concern, and hence it is important to study the volcanic history of the area and analyse the fault pattern with regard to identifying faults showing the most recent movement. Geothermal gradients across Iceland vary from about 50°C/km for the oldest rocks in West and East Iceland to about 100°C/km inferred for the axial rift zones (Fig. 3). Higher gradients are due to movement of hot water in the bedrock. Isothermal sur- faces, inferred from secondary minerali- zation in the eroded lava pile, indicate thermal gradients of about 70°C/km for the peak heat flow before erosion set in (Fig. 5). The permeability of the bedrock is reduced immensely as a result of zeolitization and alteration (Fig. 4). The consequence is that primary permeability is reduced to almost zero and secondary permeability becomes prevailing. The secondary permeability relates (a) to fractures, faults and dykes that formed under extension within axial rift zones during growth of the lava pile and (b) to fractures and faults that formed later, sometimes under different stress conditions, outside the zones of crustal growth. A case is made for secondary porosity due to dis- solution from the deeper parts of geothermal systems. The high temperature areas are evident from the occurrence of steaming ground, fumaroles and mud pools. They are localized within active geological structures such as central volcanoes or the most active parts of fissure swarms. The central vol- canoes have acid rocks associated with them and some have calderas. Two high tem- perature areas lie on the border of the axial rift zone. They lack active volcanism but faulting is active (Hveragerdi and Geysir). The size of the high temperature fields varies between 1 km- and over 100 km'- (Table 1). Effluent seepage of the high temperature fluid may emerge as C02-springs on their outskirts, as warm ground water in open fis- sures or as HgS-contaminated subglacial streams. The roots of eroded extinct high temperature hydrothermal systems reveal cupolas of high temperature alteration cen- tered on intrusive complexes or sheet and dyke swarms. The intrusives may attain up to 50% of the total rock involved in the deepest parts of the exposed hydrothermal aureoles. High temperature areas are situ- ated in zones of active faulting which oc- curs intermittently at intervals of tens of years (western part of Reykjanes Peninsula) and up to hundreds of years (e.g. northern volcanic zone). New fractures may allow upflow of fluid near boiling temperature. If boiling occurs, hydrothermal activity signi- ficantly increases, and hydrothermal ex- plosion craters, which are common in many high temperature fields, may form. Most of the high temperature areas have been af- fected by volcanism during postglacial time, however, to a varying degree as regards type of eruption, frequency of eruptions and distribution of eruptions with time. Assess- ment of volcanic risk is an important aspect in the study of high temperature areas. Even though constructions may be sited relatively safely, gas pulses (CO., and SO,2) may cause severe problems in utilizing the geothermal system. The low temperature geothermal activity is less clearly defined as individual areas. There may be, however, over 250 separate areas with over 600 main hot springs. The total natural flow, excluding springs of less than 20°C, amounts to about 1800 1/s. Utilization and successful prospecting for hot water has hitherto been more or less limited to known hot spring areas. By drilling and pumping the natural flow has been increased 10—20 times without signs of overexploitation. On the basis of geological and structural studies several dif- ferent types of low-temperature areas have been identified. (a) Dykes syngenetic with the growth of the lava pile are probably the most common type of aquifer. These pre- dominate throughout the Tertiary plateau basalt areas (Fig. 10). Sometimes the dykes are associated with faults of similar strike and age (Fig. 12). (b) Geologically young faults or fault zones, cutting at an angle across older structures syngenetic with the growth of the lava pile (Fig. 11). (c) Zones of 187
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188
Blaðsíða 189
Blaðsíða 190
Blaðsíða 191
Blaðsíða 192
Blaðsíða 193
Blaðsíða 194
Blaðsíða 195
Blaðsíða 196
Blaðsíða 197
Blaðsíða 198
Blaðsíða 199
Blaðsíða 200
Blaðsíða 201
Blaðsíða 202
Blaðsíða 203
Blaðsíða 204
Blaðsíða 205
Blaðsíða 206
Blaðsíða 207
Blaðsíða 208
Blaðsíða 209
Blaðsíða 210
Blaðsíða 211
Blaðsíða 212
Blaðsíða 213
Blaðsíða 214
Blaðsíða 215
Blaðsíða 216
Blaðsíða 217
Blaðsíða 218
Blaðsíða 219
Blaðsíða 220

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.