Náttúrufræðingurinn - 1976, Blaðsíða 46

Ingólfur Davíðsson:
Eiturjurtir í haga, garði og stofu
1. mynd. Ferlaufasmári. (Lægeplanter i
farver, 1976.)
Oft er talið að eitraðar jurtir séu
varla til á íslandi og sé því ekki
ástæða til að óttast eitrun, þó maður
bregði jurt eða jurtahluta í munn
sér úti í náttúrunni. Sagt var og
að eitursveppir væru ekki til hér.
Þá væri aðeins að óttast suður í hlýju
löndunum. En þetta gamla álit er á
misskilningi i)yggl. Á íslandi eru til
þó nokkrir eitraðir sveppir; ennfrem-
ur nokkrar ræktaðar blómjurtir og
tré og einstaka eitruð villijurt. Skal
hér vikið að nokkrum algengustu
eiturjurtum. Eru surnar þeirra vara-
samar og fáeinar mjög hættulegar.
Villijurtir
Langeitruðust íslenskra villijurta
mun vera ferlaufasmárinn eða lása-
grasið (Paris quadrifolia). Þetta er
enginn smári, heldur liljuættar. Og
ekki vex hann á túnum heldur í
kjarri og hraungjótum hér og hvar
urn landið. Ferlaufasmárinn er auð-
þekktur á fjórum stórum, breiðum
blöðum sem sitja í kransi eða hvirf-
ingu á stöngulendanum. Upp úr
blaðkransinum vex síðan grannur
blómleggur sem ber heldur lítilljör-
legt gulgrænt blóm (1. mynd). Seinna
þroskast í blóminu aldin, það er
eitt stórt, dökkblátt ber. Þctta ber
er ?njög eitrað. Jarðstöngullinn, sem
40