Náttúrufræðingurinn - 1994, Qupperneq 85

■ HEKLUGOS 1991
Fimmtudaginn 17. janúar árið 1991 gaus
Hekla á ný. Logaði fjallið nær stafna á
milli fyrsta sólarhringinn. Fljótlega ein-
angraðist gosið við gíg í suðausturhlíðum
fjallsins og var þaðan allnokkurt hraun-
rennsli allt til enda gossins, þann 11. mars
1991.
■ gJÓSKUSTRÓKAR 1993
Sunnudaginn 15. ágúst 1993 sáu vegfar-
endur viðsvegar á Suðurlandi svartan reyk
eða gjóskustróka stíga upp frá Heklu.
Einnig sáust bólstrar neðarlega í íjallinu
sem að öllum líkindum má rekja til um-
brotanna. Eldgosi þessu fylgdi engin
skjálftavirkni og ekki tókst að fínna gjósku
frá gosinu þegar flogið var yfír Heklu það
sama kvöld. Ekki er vitað til þess að tekist
hafí að festa gjóskubólstrana frá 15. ágúst á
filmu.
Talið er að undir Heklu sé hálfbráðin
kvika nálægt yfírborði. Þegar yfírborðs-
vatn mætir kvikunni sýður það, gufuþrýst-
ingur myndast og íjallið leysir vind þar
sem með feykist sandur eða gjóska úr gos-
rásinni. Þrátt fyrir að engir séu eldar á
yfirborði er samt sem áður ekki hægt að
tala um annað en eldgos samkvæmt skil-
greiningunni hér að framan. Skilgreining
liggur þó ekki fyrir í fræðunum um það
hvað goshlé þurfí að vera langt til að
eldgos séu talin tvö en ekki eitt.
■ fjöldi gosa
Eldgos í og við Heklu á tuttugustu öld eru
því hið minnsta átta talsins þegar þetta er
skrifað, á jólum 1993, það er árin 1913,
1947, 1970, 1980, 1981, 1982, 1991 og
1993, auk þess sem ekki er ólíklegt að eld-
gos lík þeim sem urðu í Heklu árin 1982 og
1993 hafí orðið í fjallinu fyrr á öldinni án
þess að eftir þeim hafí verið tekið.
■ heimildir
Dagbók Neðstaskála í Tindfjöllum.
Sigurður Þórarinsson 1981. Jarðeldasvæði á
nútíma. Náttúra íslands. Almenna bóka-
félagið, Reykjavík. Bls. 81-120.
PÓSTFANG HÖFUNDAR
Bjöm Hróarsson
Gott mál hf
Suðurlandsbraut 16
108 REYKJAVÍK
79