Samvinnan - 01.12.1984, Side 68

Með fiðluna
á bakinu
Tveir gamlir Heklungar, Páll Ás-
grímsson og Oddur Kristjánsson.
póst og var með nokkrum hætti aðal-
fjölmiðill skólans. Sagt er að hann hafi
fengið 75 aura eða krónu fyrir
kennslustundina og hann hafi ekki
talið eftir sér þó að kennslustundin
yrði í lengra lagi. í Möðruvallaskóla
lásu nemendur Söngfræði Jónasar
Helgasonar á árunum 1881-1888 og
Stafróf söngfræðinnar eftir Björn
Kristjánsson 1889-1893, en sú kennsla
varð endaslepp og olli deilum. Upp-
haflega var svo ráð fyrir gert að
Halldór Briem annaðist söngkennsl-
una við Möðruvallaskóla, en hann
þótti miður fær um að gegna því starfi
og því var Magnús fenginn til. í
Minningum frá Möðruvöllum greina
gamlir nemendur nokkuð frá Magnúsi
og kennslu hans og af því má ráða að
þeir sem þar voru og höfðu einhverja
tónlistarhæfileika hafi síðar á ævinni
lagt fram drjúgan skerf til söngmála
vítt um land, þó að hér verði ekki lögð
fram nein gögn um það. Til er mynd
af skólasveinum og kennurum Möðru-
vallaskóla. Þar má sjá Magnús Einars-
son með fiðlu sína og boga á streng.
Þessi mynd var tekin vorið 1890. Eftir
að skólinn fluttist til Akureyrar hélt
Magnús áfram söngkennslu við skól-
ann um árabil. Þegar Stefán Stefáns-
son varð skólameistari kom hann
þeirri reglu á að hefja skólastarfið
með morgunsöng dag hvern. Það
lagði þá kvöð á söngkennarann að
koma á hverjum morgni að stjórna
þessum söng. Að vísu féll söngkennsl-
an niður 2 fyrstu árin á Akureyri og
Sigurgeir Jónsson frá Stóruvöllum
kenndi sönginn í forföllum Magnúsar
1904-1906. Magnús hætti söngkennslu
við skólann 1917, enda kominn fast að
sjötugu. Hann var vinsæll af nemend-
um, en kennslan gekk með ýmsu móti
eins og löngum vill verða. Eftir að
Magnús Einarsson lét af söngkennslu
féll hún niður í 2 ár, en séra Geir
Sæmundsson annaðist morgunsöng.
Hulda Á Stefánsdóttir greinir frá
starfi Magnúsar með þessum orðum:
„Mikið var sungið hjá Magnúsi organ-
ista, og oft margir góðir söngmenn í
skólanum. Magnús var orðlagður
áhugamaður um söng og söngmennt.
Hver bekkjardeild fékk einn söngtíma
í viku, en svo æfði hann kóra, karlakór
og blandaðan kór . . . Magnús var
óvenjulegur maður, hann unni söng-
og hljómlist, hef eg alltaf átt von á því,
að saga hans yrði skráð, því vissulega
var hann brautryðjandi á sínu sviði.
Áhugi Magnúsar var frábær. Á hverj-
um morgni, hvernig sem viðraði, var
hann kominn upp í skóla kl. 10
mínútur fyrir 9 til þess að stjórna
morgunsöng. Enga aukagreiðslu fékk
hann fyrir það ómak né fyrir kóræfing-
arnar. Þá var nú ekki allt reiknað til
peninga. Magnús hafði á unga aldri
stundað sjó, virtust hendur hans meira
og minna krepptar af erfiði og vosbúð,
en samt lék hann á orgelið og fiðluna
eins og ekkert væri, og hann ljómaði
allur þegar vel tókst.“
Þá er enn ótalið að hann kenndi
mörgum á hljóðfæri bæði skólapiltum
og öðrum sem til hans leituðu viða að
og margir þeirra urðu síðan leiðandi
menn í sönglífi í bæ og byggð, organ- r
leikarar í kirkjum og á annan hátt.
Einn þessara nemenda var Bjarni
Bjarnason, Brekkubæ í Hornafirði.
Hann var nemandi í Gagnfræða-
skólanum á Akureyri og lærði á orgel
hjá Magnúsi Einarssyni og varð síðan
organisti við kirkjuna í sinni heima-
byggð um langt skeið.
# Undursamleg stund
Eins og áður segir er ekki vitað
hvenær Magnús Einarsson eignaðist
fiðluna sína, en orgel fékk hann keypt
af Akureyrarbæ, þegar nýtt orgel kom
í Akureyrarkirkju árið 1877. Magnús
hafði fullan skilning á því að hljóðfæra-
skortur stóð tónlistarlífi mjög fyrir
þrifum. Þess vegna auglýsti hann í
Norðurlandi 14. október 1905 að hann
byðist til að útvega hljóðfæri í utanför-
inni með Heklungum sem þá stóð fyrir
dyrum og hugðist heimsækja hljóð-
færaverksmiðjur í þeim tilgangi í ferð-
inni. Fleiri heimildir eru um það að
Magnús gerði hvað í hans valdi stóð til
að útvega mönnum hljóðfæri og leggja
þar með grunninn að tónlistariðkun á
heimilunum, og er það ekki ómerkur
þáttur í brautryðjendastarfi hans.
Aldamótin voru mikill vakningartími
og þeirra var að sjálfsögðu minnst í bæ
og sveit. Aldamótaárið stofnar Magn-
ús Einarsson karlakór á Akureyri sem
hlaut nafnið Hekla. Snorri Sigfússon
segir að Magnús hafi lagt feikna starf
í að þjálfa Heklu og sá hvorki í tíma
né fé, enda var blandaði kórinn Gígja
og hornaflokkurinn liðinn undir lok,
og aldrei segist Snorri muni gleyma
þeirri „undursamlegu stund“ er hann
heyrði Heklu syngja í fyrsta sinni á
Akureyri 1902. Svo vel vill til að í
skjalasafninu á Akureyri eru varð-
veittar fundabækur Heklu og hefst sú
fyrri föstudaginn 5. desember 1902,
en þann dag var fundur haldinn í
Akureyrarbæ til þess að ræða um
stofnun „karlmannasöngfélags“ í
bænum. „Kom til umræðu meðal ann-
ars hvort stofna skyldi nýtt söngfélag
eða endurreisa söngfélagið „Heklu“
frá árinu 1900 sem stofnað var í sama
augnamiði og með samskonar
68