Andvari

Volume

Andvari - 01.06.1959, Page 40

Andvari - 01.06.1959, Page 40
38 HANNES PÉTURSSON ANDVARI heldur óeigingirni. Ef til vill orðar skáldið þá hugsun hvergi jafn fagurlega sem í erindinu: Engan hóf á efstu skör yfirborðið glæsta. Varpar tign á kotungs kjör konungslundin stærsta.1) i fáum orðum: Sigurður trölli er óeigin- gjarn fullhugi á sínum rétta stað, gæddur konungslund, sem varpar tign á kjör hans. Séra I lannes: Ekki finnst mér rétt að telja Stefán G. prestahatara, þótt frá honum andi köldu til kennimanna í heild. I lann mat víðsýna presta, en klerkastéttin, útvörður fólksins í andlegum efnum, verður af skiljanlegum ástæðum fyrir barðinu á honum í baráttu hans gegn þröngsýni og hindurvitnum. Enda þótt séra Hannes sé algjör andstæða Sigurðar trölla, svertir skáldið hann ekki, lætur sér nægja að brosa góðlátlega að honum. Hann verður lesendum ekki ógeðfelld persóna, þótt ekki eigi hann samúð þeirra. Hann er tryggur fulltrúi bókstafstrúar, honum er allt synd, sem brýtur í bága við ströng- ustu fyrirmæli kirkjunnar um hegðun. En ekki er séra Hannes aðsópsmikill né útsmoginn, líkt og séra Sigvaldi í Manni og konu, heldur miklu fremur huglítill og deigur baráttumaður. Lýsing Stefáns á prestinum í A ferð og flugi á ekki við hér: Ég hefði ekki klerkinn frá kaupmanni þekkt, ef „kjóllinn" ei leiðbeindi mér. Af bragðvísri hagfræði blendingur var og bókviti hugsun bans hver. Megininntak: Því er haldið fram af guðfræðingum, 1) Úr „Helgaerfi". að ekki sé um neitt siðgæði að ræða án guðstrúar, varpi menn trúnni á guð fyrir borð, sé engin mælistika lengur til í sið- rænum efnum. Þessa fullyrðingu viður- kenndi Stefán aldrei, og starf hans sem skálds er að miklu leyti fólgið í því að boða siðgæði án þess að boða trú (reli- gion) jafnframt. „Það er siðferðisskoðun Krists fremur en trúarskoðun, sem bann vegsamar, en einkum mannást hans og mannúð".1) Stefán segir sjálfur: „. . . hver kristinn maður sér, að ég er heið- ingi og aþeisti".2) Með þessu er þó ekki nema hálfsögð sagan. Lífsskoðun skálds- ins er einmitt athyglisverð vegna þess, að hann er í senn aþeisti og móralisti, í staðinn fyrir „bænargerð og guðsorðs lestur" kýs hann þjónustu í þágu hins nýta og sanna, sýnda í vcrki. Þetta kemur glöggt fram í Sigurði Trölla. Stefán lætur þess og skýrt getið þar, að störfin ein dæmi manninn, ekki kirkjugöngur og því um líkt, þar cr komin „villu-vog guð- fræðinnar". Séra Hannes dæmir Sigurð vegna þess, að hann sækir ekki kirkju og vanrækir altarissakramenti, þess vegna er hann syndugur, er í klóm djöfulsins, hver svo sem verk hans kunna að vera. Stefán neitar því, að Sigurður trölli hafi hrasað af réttri braut, hann hefur ekki hrasað niður á við, heldur „upp á við“, sbr.: Að bnjóta um lífsins hála svið, að hrasa og falla — en upp á við, er ferill að framfara auði. Og heiminn ei bragar um heilagleik enn, en liann þyrfti stærri og göfugri menn, en langt færri saklausa sauði.3) 1) Úr háskólafyrirlestrum próf. Steingr. J. Þor- steinssonar um Stefán G. 2) Bréf og ritg. I, bls. 217 (28. des. 1909). 3) Úr „Fullkomleikinn".
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116

x

Andvari

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.