Andvari

Árgangur

Andvari - 01.01.1990, Síða 26

Andvari - 01.01.1990, Síða 26
24 HJÁLMAR H. RAGNARSSON ANDVARI ljósvakans til fjarlægra landa. Fréttir birtust reglulega í íslenskum blöðum um þá velgengni, sem Jón átti að fagna á erlendum vettvangi, en það var honum sérstakt kappsmál að sanna fyrir löndum sínum heima, að frami hans í útlöndum væri raunverulegur en ekki raup eitt. Hann hafði nokkrar tekjur af þessum flutningi verka sinna en þær urðu aldrei miklar því að verndun höfundaréttar á tónverkum var á þeim tíma mjög skammt á veg komin. Það varð fremur til að ýta undir velgengni Jóns í Þýskalandi en hitt, að kenningar hans um þjóðlegar rætur listanna féllu í góðan jarðveg hjá ýmsum hugmyndafræðingum þjóðernissósíalismans, þó svo að skilningur þeirra á þeim ætti sér aðrar forsendur en þær sem Jón byggði kenningarnar á. Jón var ákafur þjóðernissinni, eins og tónsmíðar og skrif hans um listir og menningarmál bera greinilega vott um, og þjóð- ernistilfinningin átti sér djúpar rætur í hjarta hans, - gegnsýrði alla hans hugsun: Eg ólst upp á tíma hörðustu baráttunnar um sjálfstæði íslands og teygaði í mig ættjarðarástina - ef svo má að orði komast - og ættjarðarstefnuna, svo að hún var, frá því að eg fyrst man eftir mér, mín sterkasta tilfinning - eins og nokkurs konar frumstætt náttúruafl, sem óx við áhrif umhverfisins.35* Jón taldi íslendinga ennþá vera kúgaða af oki hinnar dönsku herra- þjóðar, og hann sakaði þá um hjáleigumennsku og ræfilskap til bæði andlegra og líkamlegra starfa. Hann dáði fornmenningu íslendinga, sem hann taldi hafa verið keyrða í dróma á 13. öld, vegna kúgunar er- lendra þjóða, og hann vildi endurreisn þeirrar menningar. Þá endur- reisn taldi hann vera helstu von Evrópuþjóða um menningarlega við- reisn á tímum ríkjandi niðurlægingar. Það má ætla að kúltúrkenningar Jóns hafi að ýmsu leyti samrýmst kenningum nasista um endurreisn norrænnar menningar og yfirburði hins norræna kynstofns fram yfir aðra, en þó var svo ekki. Hugmyndir Jóns byggðust á rétti smáþjóða til sjálfstæðis og menningarlegrar reisnar en nasistar stefndu að heims- yfirráðum og drottnun hins aríska kynstofns yfir öðrum. Hvergi hafa fundist neinar heimildir um, að Jón hafi gengið erinda hinna þýsku valdhafa og söguburður um, að hann hafi verið nasisti hefur margsinn- is verið hrakinn. Þessi söguburður var ekki síst ósanngj arn fyrir þá sök, að í æðum konu hans og tveggja dætra rann gyðingablóð, og var því hans nánasta fjölskylda í stöðugum lífsháska vegna ofsókna hinna blóðþyrstu valdhafa Þriðja ríkisins. Að sögn Jóns bönnuðu nasistar
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148

x

Andvari

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.