Andvari - 01.01.1990, Blaðsíða 118

116
ANDRÉS BJÖRNSSON
ANDVARI
hann Grími ekki illa söguna þegar öllu er á botninn hvolft. Þakkar hann hon-
um meðal annars að hann hafi einn allra þingmanna stutt umsókn sína til
alþingis um skáldfé, og í bókarlok segir Gröndal frá ferðum sínum á Álfta-
nes, er þeir Grímur voru rosknir menn:
„í þessum ferðum kom ég stundum að Bessastöðum til Gríms Thomsens,
samdi okkur þá vel, þó við stundum áður hefðum verið „upp á kant“ sem
hefur verið mér að kenna að nokkru leyti, því bæði hætti mér til að stríða
Grími, og svo voru skoðanir okkar og skaplyndi mjög svo ólíkt, en Grímur
mislyndur og misyndismaður, eins og hann sagði um sjálfan sig. Grímur tók
mér ætíð vel, enda var hann hinn gestrisnasti heim að sækja.“
Matthías Jochumsson og Grímur Thomsen kynntust einkum á vígvelli
blaðamennskunnar, þegar Matthías stýrði Pjóðólfi, en Grímur ísafold í fjar-
veru Björns Jónssonar. Ritar Matthías merkilega skapgerðarlýsingu af
Grími í æviminningum sínum:
„Grímur var eins og aðrir mikilsháttar menn, barn síns tíma, ættar og um-
hverfis. Fáir voru honum fremri á hans tíma að skarpleik og mælsku eða alls-
herjar fróðleik, og að mörgu leyti var hann merkismaður þótt stirður þætti í
lund og jafnvel fornlegur og heldur á eftir tímanum; en það var fyrir þá sök
að hann lifði öll sín bestu ár erlendis og kom út roskinn að aldri; þóttist því að
líkindum upp úr því vaxinn að verða öðrum samferða, og hugði að sumt hið
eldra væri betra en oss sýndist, og kom það jafnvel fram í kveðskaparlagi
hans.
All-góðir kunnleikar milli mín og Gríms tókust þó að lokum, sagði eg eitt-
hvert sinn í Pjóðólfi, að hann væri líkur misendishesti, sem væri meinslægur,
en góður er komið væri á bak. Skömmu seinna kom karl inn til mín úr þing-
veizlu og var hreifur vel. Ég tók honum vel, enda var hann nýr gestur. Þá
segir hann: „Þér kallið mig líkan meinslægri meri, viljið þér standa við það?“
„Já,“ segi ég, „eða því gleymið þér rúsínunni sem fylgdi?“ „Jú, að ég sé góð-
ur þegar komið sé á bak.“ Svo hló Grímur og bað mig styðja sig upp stíginn
til Jóns Péturssonar. Grímur var þá haltur af fótarverk. Á leiðinni kvaðst
hann játa, að hann hafi verið misendismaður og einatt grályndur nokkuð og
væri það ætterni. Ég sagði honum að Þóra Melsteð, frændkona hans, segði
jafnan hann væri drjúgum skárri maður en orð færi af. „Blessuð Þóra,“ sagði
Grímur, „hafi hún þökk fyrir, og það má vel vera að svo sé sem hún segir.“
Gröndal og Matthías fara furðu líkt með játningu Gríms um skapferli sitt
og verður tæpast efað að hún sé nokkurn veginn rétt eftir honum höfð. Þarna
virðist Grímur reyndar hafa verið óþarflega dómharður um sjálfan sig eftir
þeim skilningi sem nú er almennt lagður í orðin misindismaður og grályndur;
má þó vera að neikvæð merking þeirra hafi skerpst frá því þau voru sögð.
Matthías bætir við að Grímur hafi sagt þessi einkenni fylgja ætt sinni.
Ýmsir frændur Ingibjargar á Bessastöðum, móður Gríms Thomsens,