Andvari - 01.01.1990, Qupperneq 128

AÐALGEIR KRISTJÁNSSON
Á slóðum listaskáldsins
Um nýja útgáfu af ritverkum Jónasar Hallgrímssonar
Merkur maður lét einhverju sinni svo um mælt að hver kynslóð í landinu
þyrfti að eiga völ á að eignast íslendingasögur og aðrar fornbókmenntir vor-
ar í handhægum og vönduðum útgáfum. Á tímum markaðshyggju og sölu-
mennsku hefir sú raun á orðið að íslenskar fornbókmenntir hafa reynst trygg
söluvara hvað sem líður breyttum bókmenntasmekk og ofgnótt margvíslegs
afþreyingarefnis sem gerir lágar listrænar kröfur til notenda. Jafnframt hafa
aðrar bókmenntagreinir horfið í skuggann og rykfallið og má þar nefna þá
bókmenntagrein sem lengst hélt velli lítið breytt um aldir. Nú eru rímurnar
orðnar viðfangsefni fárra útvaldra, öfugt við það sem áður var. Eitt sinn voru
þær ljós í lágu hreysi og langra kvelda jólaeldur. Jónas Hallgrímsson var einn
þeirra sem veltu þeim úr valdastóli.
Einnig eru til þau bókmenntaverk sem halda velli hvernig sem hjól tímans
snýst og gildismat andlegra verðmæta breytist. í þeim lifir sá vestueldur sem
kulnar ekki né slokknar þó að blási úr ýmsum áttum. Þessi verk hafa verið
kölluð sígild vegna þess að þau eiga erindi við lesandann með einum eða
öðrum hætti, hvernig sem allt veltist. Ritverk Jónasar Hallgrímssonar bera í
sér þetta líf. Fram til þessa dags hafa nýjar útgáfur selst og orðið almennings-
eign og ekki verður séð að þar verði breyting á. Sú var þó tíðin að ekki reynd-
ist auðsótt að koma kvæðum hans á prent og upplaginu í verð. Mikill hluti
fyrstu útgáfu eyðilagðist í eldi, og sannaðist þar það sem Rómverjar hinir
fornu sögðu að bækurnar ættu sín örlög. Þegar útgáfusaga rita Jónasar Hall-
grímssonar er könnuð sannast áþreifanlega að hér var ekki út í bláinn mælt.
Það átti við um fyrstu útgáfu ljóðmæla Jónasar og á enn við um þá nýjustu:
Ritverk Jónasar HaUgrímssonar I - IV. - Þau komu út á árinu 1989. Útgáfu-
félagið Svart á hvítu stóð að útgáfunni í upphafi, en hún var til lykta leidd í
Prentsmiðjunni Odda hf.
Þessi nýja útgáfa er í fjórum bindum sem skiptast þannig: Ljóð og lausa-
mál, Bréf og dagbækur, Náttúran og landið og Skýringar og skrár. Ritsafnið
er hið mesta augnayndi að ytra frágangi. Það er prentað á góðan pappír og
letur og öll uppsetning unnin af vandvirkni og smekkvísi. Þeir sem hafa unun