Andvari - 01.01.2000, Page 17

andvari
ANNA SIGURÐARDÓTOR
15
Jóni Þórarinssyni, urðu til þess að hann ákvað að verja kröftum sín-
um í þágu alþýðufræðslu og bættra búskaparhátta.10 Ýmsir kunnir
menn, einkum Páll Briem amtmaður, hvöttu Sigurð til Danmerkur-
farar og að hans ráði fór hann á lýðskólann í Askov vorið 1901 og
stundaði þar nám um veturinn.11 Hann varð fyrir sterkum áhrifum frá
lýðskólahreyfingunni og einsetti sér að stofna skóla hér á landi í
anda Grundtvigs. Hann ferðaðist um Danmörku og kynnti sér al-
þýðufræðslu Dana og búskap og fékk styrki frá Búnaðarfélagi ís-
lands, kennslumálaráðuneyti Danmerkur og fleiri aðilum. Veturinn
1902-1903 hélt Sigurður kvöldskóla í Reykjavík og var síðan næstu
tvö ár skólastjóri unglingaskóla í Búðardal og Hjarðarholti. Hug-
mynd hans um alþýðuskóla í sveit að danskri fyrirmynd varð að
veruleika og hann stofnaði skólann á Hvítárbakka í Borgarfirði 1905
og ruddi þar með lýðskólastefnunni braut hér á landi.
Asdís Margrét Þorgrímsdóttir, móðir Önnu, var frá Ytri-Kárastöð-
um á Vatnsnesi í Vestur-Húnavatnssýslu, dóttir Þorgríms Jónatans-
sonar (1846-1920) bónda og Guðrúnar Guðmundsdóttur (1849-1931)
sem ættuð var frá Gestshúsum á Seltjarnarnesi. Foreldrar Ásdísar
giftust ekki en bjuggu saman hátt á fjórða tug ára og eignuðust fimm
börn. Guðrún var áður gift Jóni Guðmundssyni í Ofanleiti í Reykja-
vík en missti hann eftir fárra ára sambúð. Systir hennar Ásdís var gift
f'orgrími en andaðist 1882 og tók Guðrún þá að sér heimilið. Bjuggu
þau að Ytri-Kárastöðum allan sinn búskap. Þótt þau væru ekki gift
gerðu þau með sér nokkurs konar kaupmála eftir fárra ára búskap.
Fólst hann í þinglýstu gjafabréfi Þorgríms til Guðrúnar, Guðrún átti
búið en Þorgrímur jörðina. Eftir það voru allir reikningar búsins á
hennar nafni. Ekki er vitað hvort hún nýtti sér kosningarétt til sveit-
arstjórna sem hún þó ótvírætt hafði sem skráður eigandi búsins sam-
kvæmt lögum um kosningarétt kvenna sem stóðu fyrir búi eða áttu
með sig sjálfar frá 1882.12 Guðrún þótti mikil búkona og Þorgrímur
agætur sjósóknari, efnahagur þeirra var góður og heimilið rómað
fyrir gestrisni. Guðrún kom upp fallegum skrúðgarði við bæ sinn og
safnaði í hann íslenskum jurtum auk erlendra trjátegunda og blóma
sem þá voru fáanleg. Óþarft er að taka fram að skrúðgarðar voru
harla fágætir á þeim tímum og alger nýlunda í Húnaþingi.13
Asdís og systkini hennar fengu meiri menntun í foreldrahúsum en
almennt tíðkaðist á þeim tímum. Heimiliskennari sá um kennsluna
°g nutu sum nágrannabörnin góðs af. Átján ára fór hún í Kvenna-