Andvari - 01.01.2000, Blaðsíða 20

18
SIGRÍÐUR TH. ERLENDSDÓTTIR
ANDVARI
lýðskólans. Þótt hún væri alin upp í sveit þangað til hún var á tólfta
ári fannst henni hún aldrei hafa verið sveitabarn. Hún kveið alltaf
fyrir sumrinu því að þá fóru nemendur til sinna heima, „og þá varð
allt svo autt og tómt“, eins og hún komst að orði.20 Anna og systkinin
höfðu heimiliskennara á Hvítárbakka. Gera verður ráð fyrir því að
hún hafi hlotið hefðbundið uppeldi stúlkna á þeim tímum en eins og
nærri má geta hefur uppeldi á skólasetrinu og samskipti við svo
margt ungt fólk mótað hana verulega. í útliti líktist Anna móður
sinni en sjálf sagðist hún hafa erft skapgerð föður síns og víst er að
fræðimennska var áhugamál þeirra beggja.21
Sögupersónur Islendingasagna urðu henni lifandi veruleiki og
Anna sagði að allar helstu persónur fornsagnanna væru eins og
gamlir kunningjar frá bernsku sinni og æsku, „og jafnvel enn ná-
komnari en sumt fólkið á bæjunum í kring um mig.“ Hún las Forn-
söguþœttina sem Pálmi Pálsson og Þórhallur Bjarnarson bjuggu til
prentunar og fornmenn voru daglegt umræðuefni á æskuheimili
hennar fremur en nágrannarnir. Islandssaga var ein aðalkennslu-
grein í lýðskólanum og faðir hennar kenndi aðallega í fyrirlestrum
eins og siður var í norrænum lýðskólum. Hann samdi kennslubók í
Islandssögu, Minningar feðra vorra, og gaf út í tveimur bindum 1909
og 1910.22 Áhugi Önnu á persónum íslendingasagna og annarra
fornra sagna sem hún kynntist á bernskuheimili sínu fylgdi henni alla
ævi eins og verk hennar sum eru til marks um. Þar var lagður grunn-
ur að áhugamálum hennar og lífsstarfi.
Sigurður veiktist af spönsku veikinni 1918 og náði sér aldrei að
fullu. Þegar heilsu hans tók að hraka ákvað hann að hætta skóla-
stjórn og flytja til Reykjavíkur. Hann seldi Davíð Þorsteinssyni
bónda á Arnbjargarlæk Hvítárbakka fyrir 50 þúsund krónur og í
kaupsamningi lofaði Davíð að reka skólann áfram með líku sniði og
verið hafði. Það er af framhaldi skólans að segja að stofnuð voru
samtök héraðsmanna um reksturinn og hann var rekinn til 1931 er
hann hafði vistaskipti og var fluttur að Reykholti. Frá upphafi 1905
og til loka 1931 sóttu skólann á Hvítárbakka um 600 nemendur, 404
piltar og 196 stúlkur, eða tæplega þriðjungur nemenda.23
Anna var á tólfta ári þegar foreldrar hennar fluttu suður. Þau festu
kaup á Ráðagerði á Seltjarnarnesi en Sigurður hafði kennt við
barnaskólann þar fyrir aldamót og þaðan var móðurætt konu hans.
Fjölskyldan stundaði þar dálítinn búskap. í fjósinu voru yfirleitt fjór-