Andvari - 01.01.2000, Side 46

44
SIGRÍÐUR TH. ERLENDSDÓTTIR
ANDVARI
böndum. Þegar blaðað er í bréfasafni Önnu kemur í ljós hve margar
konur, sem voru í fararbroddi á alþjóðavettvangi, enn fremur fræði-
konur, hún þekkti persónulega. í þeim hópi eru þær Eva Kolstad,
Nynne Koch, Elin Appel, Olga Bremer, Asta Ekenvall, Nanna
Damsholt, Elisabeth Colbjörnsen, Karin Westman Berg, Ellen Marie
Mageröy, Helga Stene, Kari Skjönsberg, Helen Whittick og Dame
Margery Corbett Ashby. Hún vann í gegnum áratuga bréfaskriftir
við þessar konur geysimikið starf við að kynna mál íslenskra kvenna,
afla upplýsinga um stöðu mála í öðrum löndum og koma þeim á
framfæri við kvennasamtök hér heima.119 Hún hafði staðbetri þekk-
ingu á réttarstöðu kvenna hér á landi og erlendis en flestar sam-
tímakonur hennar og byggði upp tenglanet þvert yfir Atlantshafið
með bréfum sínum og ferðum.
✓
Uur
Nýja kvennahreyfingin á upptök sín í Bandaríkjunum á síðari helm-
ingi sjöunda áratugar 20. aldar. Baksviðið var barátta þriggja ólíkra
hópa: blökkumanna, stúdenta og ungs fólks, hinna svonefndu hippa.
Upphafið var stúdentaóeirðirnar sem hófust við Kaliforníuháskóla
1964 þegar stúdentar mótmæltu kennsluháttum og þjóðfélaginu al-
mennt. Blökkumenn hófust handa og höfðu uppi viðleitni til að ná
áhrifum í stjórnmálum. Loks var haldið uppi harðri andstöðu gegn
herþjónustu og Viet Nam stríðinu. Ef benda ætti á einn einstakan at-
burð sem markar upphaf hreyfingarinnar er það jafnan talið vera út-
koma bókar Betty Friedan (f. 1921), The Feminine Mystique, 1963
þótt ekki sé dregið í efa þýðingarmikið hlutverk bókar Simone de
Beauvoir, Le Deuxiéme Sexe eins og áður getur. The Feminine
Mystique birtir niðurstöður könnunar sem höfundur gerði á árunum
1957-1963 á stöðu kvenna í bandarísku þjóðfélagi og vakti þegar í
stað geysilega athygli og umræður. Hún skilgreindi þann þrýsting á
konur að laga sig að húsmóður- og móðurhlutverkinu - allt annað
væri afbrigðilegt - sem „nafnlausa vandamálið“. í ljós kom að mikill-
ar óánægju gætti meðal bandarískra millistéttarkvenna með hlut-
skipti sitt. Margar íslenskar konur lásu bókina fljótlega eftir að hún
kom út og áhrif hennar hrísluðust um samfélagið. Árið 1967 fjallaði