Andvari - 01.01.2000, Page 85

andvari
FARANDSKÁLDIÐ
83
Æð í eigin barmi
En hér voru örlög ráðin; skáldskaparæðin hafði vissulega opnast eftir all-
langa mæðu. Blóðið tók að renna eftir átökin við Eyðilandið. „Borgarnótt-
in“ er frábært byrjandaverk og fágætt ljóð í íslenskum skáldskap á þeim
tíma. Drungalegar borgarmyndir ljóðsins minna á þá „Unreal City“ í
brúnni þoku vetrardögunar þegar múgur hinna dauðu „flæðir“ um stræti
borgarinnar í Eyðilandinu. Myndhverfingar Ijóðsins og nýgervingar eru
listilega smíðaðar, en kenniliði líkinganna verður lesandinn að finna af eig-
irr hyggjuviti. Vísbending um heildarmynd ljóðsins felst í „strætunum gráu“
en með titli ljóðsins réttir skáldið fram lykilinn að hinum framandlegu
myndhverfingum.8
Það leið hinsvegar hálft ár uns æðin opnaðist að nýju og þá orti Hannes
»Nóttin í silkivöggu allra veðra“.9 „Pað var eitthvað á seyði, en ég vissi
ekki hvað. Og beið átekta. En biðtíminn var svo undarlega langur.“10 Nú
var hinsvegar svo komið að við yrkingu þessara tveggja ljóða hafði hann
°rðið „var við torkennilegan æðaslátt inni í rifjahylkinu“."
Steinn Steinarr þótti víst aldrei athafnasamur eða dugmikill fram-
kvæmdamaður, a. m. k. ekki fyrir sjálfan sig. En nú var aftur komið að
honum að búa í haginn fyrir hinn unga vin sinn. Og það gerði hann eins og
sjálfsagt væri þótt aðferðin væri einkennileg og allt að því ævintýraleg.
Hann tekur Hannes með sér til Grindavíkur síðsumars 1948 og þaðan fara
þeir fótgangandi út í Reykjanesvita. Fyrir tilverknað Steins gerðist Hannes
kauplaus aðstoðarmaður vitavarðarins næsta vetur (1948-49) og hugðist nú
enn gera atrennu að ritun skáldsögu í tómstundum og friði útkjálkans en
allar fyrri tilraunir hans í þessa veru höfðu misheppnast. Hann réð þó ekki
við skáldsagnagerðina frekar en fyrri daginn vegna ásækni ljóðformsins og
fylltist örvæntingu. Pessari baráttu lýsir hann svo: „Það var gamla sagan:
Orð hnýtti ég saman í möskva í stað þess að teygja lopann og tvinna hann
saman í söguþráð - rýndi síðan í möskvana eins og nærsýnn prófarkalesari
Uns ég sat fastur í einum þeirra. Pað voru vinnubrögð ljóðskálds og ekki
skáldsagnahöfundar. En það gat ég ekki skilið. Pað gat ég með engu móti
Sastt mig við.“12
En hér gáfust engin grið; ljóðlistin sleppti ekki tökum á honum. Vöku-
n®turnar í vitanum „leystu úr læðingi undarlega runu orða og setninga sem
°ftast virtust vera úr samhengi eins og þegar talað er upp úr svefni.“13
Hann líkir því við að orðin falli niður á pappírinn í dropatali eins og úr lek-
Urr> krana og renni saman í ljóð sem lýsa hugrenningum hans um eigin
reynslu, um hildarleik heimsstyrjaldarinnar og nýjan vígbúnað og svo
oiandast þessu myndir af vitanum, sjó og skipum.