Andvari - 01.01.2000, Page 99

ANDVARI
FARANDSKÁLDIÐ
97
fjallar um þá skelfingu sem dynur yfir fólk af himnum ofan í Víetnam, eyð-
ir öllu lífi og leggur húsin í rúst. „[. . .] Börn konur og dýr / horfa brostnum
sjónum upp í brennandi rofin“. Fyrri hluti Ijóðsins er hinsvegar falleg vetr-
armynd af friðsamri byggð á norðurslóðum. Snjónum hleður niður í mjall-
birtu svo að húsin „lyfta þökum“ líkt og kettir, og:
Senn stirnir á þau undir Ioðnum húfum
sem andlit barnaflokks í bitru frosti
Það gnestur í stjörnunum, og loftið kalt sem járn
sveigir um bjarta borg sinn trausta himinboga
f þessum ljóðum er gjarnan leikið með andstæðurnar birtu og myrkur, og
veðurfarið er nátengt þeim. Veturinn, drungi hans og dimmviðri, veldur
þunglyndi og depurð en vorið og birtan færa von og fyrirheit. Þetta kemur
h d. fram í bálkinum „Vetrarmyndir úr lífi skálda“ þótt ljóðin fjalli líka um
skáldlistina og kalda stríðið. Ef við erum „tímabundin nálægum vetri“ og
haldin „heimþrá til horfins sumars“ þá sjáum við fortíðina í hillingum, líka
vegna þess að við lifum á ísöld (á dögum kalda stríðsins) og þráum að
komast í værð horfinnar tilveru sem okkur minnir að sé einskonar móður-
faðmur. Þannig má lesa lífsviðhorf skáldsins úr táknrænum vetrarmyndum
náttúrunnar sem birtast í óvæntu nábýli við tónlist:
Þar heyrðum við andvarann leika á töfraflautu
Mozarts og trega Chopins glitra í regndropunum
og okkur varð starsýnt á hina smágervu fegurð
flórunnar er stráði veg okkar blómum-
en við sérhver vegskil í rökkri nálægrar kirkju
knúði Bach orgelið á rólyndu kvöldi
og hvelfdi næturvökurnar lýsandi stjörnum
Svona geta náttúrumyndirnar magnast með óvæntri skynjun og tilkomu
fónlistar. Það gerist einnig í ljóðinu „Vaknandi birtan“ í Sprekum á eldinn
sem er alllangur lofsöngur um birtuna í ýmsum tilbrigðum: „Birtan sem
kveikir varlega á fyrsta grýlukertinu / á strjálum söng þrastanna í frosnum
trjánum“. Þessi haglega samtenging náttúru og tónlistar er eitt af sérkenn-
u°t í ljóðagerð Hannesar. Náttúran sjálf er tóngáfu gædd og þeir sem
kunna að meta þá hljómlist öðlast dýrmæta skemmtan. Frá því greinir m. a.
1 Ijóðinu „Litrófið“ í Jarteiknum:
Sumarið kann ég að meta
með seytlandi lækjum af heiðinni niður að sjónum
Eg nefni tónstiga hrossagauksins
sem nær frá himni sirkustjaldsins
niður að gólfi