Andvari - 01.01.2000, Side 102

100
EYSTEINN ÞORVALDSSON
ANDVARI
hann þýtur ferðamóður um háloftin í félagsskap annarra tungla. Hugar-
flugið nýtur sín vel í hæstu hæðum í fylgd „knarra sem plægja loftsins eyði-
mörk“:
Ég sá þá líða fram og fölna
sem fylking vofusýna, endalaust
á eirðarlausu reiki um rúm og tíma
Fyrstur íslenskra skálda yrkir Hannes um mannaðar geimferðir í upphafi
geimaldar. í Jarteiknum er ljóðið „Eldflaugin“, ort 1965, fjórum árum eftir
að fyrsti maðurinn ferðaðist út í geiminn. „Er flaugin þaut sem ör / af
spenntum boga jarðar“. Ljóðið er máttugt í umfjöllun sinni sem er í senn
vísindaleg og skáldleg en umfram allt er hér nýstárlegt og stórfenglegt
yrkisefni, ný vísindaafrek sem gera mönnum kleift að láta ævintýrið rætast
- að komast út í geiminn. Ljóðið segir frá reynslu geimfarans og lýsir því
sem fyrir augu ber í geimferðinni frá hinu nýja heimsögulega sjónarhorni
sem nú blasir við í fyrsta sinn: Jörðin úr geimsýn. „Honum vitraðist Jörðin!
/ í hinni víðustu merkingu“.
Hann sá lönd og álfur
langar strandlengjur
löngu gamalkunn höf
liðast og hvelfast
meir en gleymd teikn á landabréfi
Líf streymdi honum úr skuggsjá
hörfandi skýja. Og úr tærum hyljum
vitundar sinnar las
hann litróf gróðurs og auðna
Þessi kosmíska sýn birtist í mörgum fleiri ljóðum Hannesar enda hafa
menn gert víðreist um geiminn á síðustu áratugum og jarðarbúum hefur
bæst nýtt sjónarhorn sem smækkar furðuverk veraldar:
[. . .] Séður ofan
frá háaloftsglugganum verður heimurinn smár
Hann er varla stærri en biljarðkúla
sem þeir hampa í lófa sínum
á tunglferðum
segir í ljóðinu „Svikamyllur“ (Lágt muldur þrumunnar). Pó að hin stóra
heildarmynd heims sé mönnum aðgengileg eru þeir samt heimafyrir háðir
gömlum viðmiðum, þröngsýni og sundurbútun þessa smáa heims sam-
kvæmt landafræði bernskunnar.
Hugmyndaríkt skáld getur gert sér mat út því girnilega orði „ljósvaki“.