Menntamál - 01.09.1936, Side 64

1 12
MENNTAMÁL
brotanna, sannar, að þeir búa yfir hæfileikum og fram-
takssemi, sem aðeins þarf að beina að lieilbrigðum við-
fangsefnum, til þess að breyta glæpabarninu í virðuleg-
an þegn þjóðfélagsins. „Mér er það fullkomlega ljóst“, seg-
ir maðurinn að lokum, „að allt þetta kann að hljóma í
eyrum sem hreinasta endileysa, en Homer Lane og skóli
hans eru talandi sönnun fyrir því gagnstæða“.
Eg befi af ásettu ráði forðazt að lengja mál mitt með
lýsingum á einstökum atriðum tilrauna þeirra, sem
drepið er á hér að framan. Tilraunir þessar eru gerðar
við svo sérstök skilyrði, að ekkert vit sýnist í því að
líkja eftir þeim í einstökum atriðum. Á liinn bóginn liafa
þær mjög mikilsverðan almenhan lærdóm að geyma,
bæði um stjórn og fleira, sem alla kennara varðar. Þær
sýna t. d. svo ótvírætt, að naumast verður um deilt, að
mörg börn og unglingar, sem gerast brotleg við skóla-
reglur eða landslög, eru í eðli sínu góð og búin skil-
yrðum til að þroskast og lifa beilbrigðu og hamingju-
sömu félagslífi. Það sem úrslitunum ræður er þá af-
skipti og áhrif hinna fullorðnu.
Nú víkur sögunni að þeim skólaflokki, þar sem sjálf-
stjórn barna hefir mest verið reynd og víða gefið ágæta
raun, en það eru heimavistarskólar í sveitum. Er vissu-
lega sérstök ástæða til að minnast allrækilega á þessa
tegund slcóla nú, þegar ákveðnar tillögur eru ofarlega á
dagskrá þjóðarinnar, um að reisa heimavistarskóla fyr-
ir allar sveitir landsins. Áreiðanlega er það eitt mik-
ilsverðasta atriðið í baráltu kennara og annarra áhuga-
manna fyrir þessu mikla menningarmáli, ef takast mætti
að sannfæra almenning um yfirburði heimavistarskól-
anna. Við höfum að vísu ágæta reynslu af sumum ís-
lenzlcu heimavistarskólunum, svo sem sjá má af grein-
um, sem hirzt liafa við og við hér í blaðinu. Augljóst
mál er það og, að heimavistarskólar vorir, svo sem aðr-
ir skólar, þurfa að vaxa upp úr íslenzkum jarðvegi og