Menntamál - 01.08.1966, Side 52

138
MENNTAMÁL
í bréfi til eins vinar síns brýnir Stephan G. Stephansson
það fyrir honum að leita þar landnáms, sem náttúran leggi
ekki of mikið upp í hendurnar á honum; frá sjónarmiði
Stephans er æðsta hnoss lífsins sá persónuþroski, sem mælist
í hlutfalli við þær torfærur, sem verði að yfirstíga. Hið
tæknivædda velferðarríki nútímans eða væntanlega náinn-
ar framtíðar vill bjóða þegnum sínum sem torfæruminnst
líf, en undan því verður ekki vikizt, að samhliða því
minnka möguleikar þegnanna til persónulegs þroska.
Einnig í íslenzku þjóðfélagi hefur einhliða tæknihyggja,
einstefna í lífsháttum og lífsskoðun þróazt ört á undanförn-
um áratugum. Engin þörf er að orðlengja mjög svo al-
kunna staðreynd; læt ég nægja að benda á, að einnig hér
eru þegar fyrir hendi þær forsendur, sem geta leitt af sér
einleitt hugarfar og stytt þroskasögu einstaklinga svo sem
fram kom í ívitnunum þeim, er getið var. Gegn þessari
hættu ber að tefla öllum þeim ráðum, sem vitað er að geta
eflt andlegan þroska einstaklingsins.
Þroski sérhvers manns er að verulegu leyti tengdur sköp-
unargáfu hans, hvernig hún fær að þróast og njóta sín.
Ljóst er, að þroskun sköpunargáfunnar ætti því að vera
fastákveðið takmark, sem stefnt væri markvíst að, en ekki
háð duttlungum þjóðfélagslegra aðstæðna. Virðist svo sem
skólinn sé bezt fallinn til að taka á sig ábyrgð á þeirri
þroskun, þar sem hann liefur samband við fleiri einstakl-
inga á næmasta mótunarskeiði þeirra en nokkur stofnun
önnur, hefur sérþjálfað starfslið og aðstöðu til þroskaupp-
eldis, þótt misjöfn sé.
En hvað er þá sköpunargáfa? Hvað er sköpun? Ég styðst
hér við ummæli dr. Maríu Lee Marksberry í stórmerkri
bók hennar Grundvöllur sköpunarstarfs (Foundation of
Creativity, New York 1963). Hún segir: Sköpunargáfa verð-
ur ekki metin eftir sýnilegum árangri, heldur þeim tökum
sem hver einstaklingur tekur vandamál og atvik ævinnar.
Sköpun er ekki fólgin í því einu að gera eða uppgötva