Menntamál - 01.08.1966, Blaðsíða 58

144
MENNTAMÁL
forma ákveðnar kröfur um meðferð efnis, hvort sem um
einföld skilaboð eða einhvers konar frásögn er að ræða.
Kröfurnar um meðferð efnis varða einkum fjögur atriði:
hugrnyndir, skipulega framsetningu, viðeigandi orðaval og
nákvæmni í frásögn. Leggja ber aðaláherzlu á grundvallar-
hugmynd viðfangsefnisins; kanna nemendur efnishliðina
sem mest á eigin spýtur, en kennarinn gefur verkinu end-
anlegt form og skrifar það niður sjálfur. Slík munnleg samn-
ing bekkjarins í heild með aðstoð kennarans er mjög mikil-
væg í upphafi ritjrjálfunar, ef vel tekst til, þar sem hún
leggur grundvöll ritsköpunar á hlutlægan hátt og hefur
æfingargildi fyrir alla nemendur samtímis.
Jafnskjótt og börnin eru sjálf fær um að skrifa samfellt,
skyldu þau gera afrit af þessum samvinnuritsmíðum sínum
eftir frumriti kennarans, þ. e. a. s. kennarinn skrifar þá
ritsmíðina á töflu, en nemendur skrifa hana í bækur sínar
eða á laus blöð eftir töflunni. Kennarinn fylgist með þessu
starfi barnanna, leiðbeinir þeim og hjálpar þeim seinvirku.
Eðlilegast stig eftir samvinnuæfingar af þessu tæi væri
að börnin færu að setja saman munnlega eigin sögur eða
annað, hvert i sinu lagi. Bezt væri þá, að hvert barn segði
fram sína hugsmíð og kennarinn skrifaði niður eftir fyrir-
sögn þess. Grundvallarhugmynd verksins væri áfram sá
þáttur, sem leggja bæri á aðaláherzlu, og því ástæða til að
kennari og nemandi glöggvuðu sig á henni í sameiningu
áður en samning hæfist. Síðan myndi barnið afrita verk
sitt eftir frumriti kennarans. Hvort þetta stig myndi fram-
kvæmanlegt almennt, skal ég láta ósagt; þó væri sjálfsagt
að reyna þessa einstaklingsaðferð við seinþroska eða sein-
skrifandi nemendur.
Munnleg samning alls bekkjarins í heild og síðan ein-
stakra nemenda, framsögn og afritun í yngstu deildum
barnaskólanna, ætti að leiða beint til þess að hver nemandi
tæki að skrifa niður milliliðalaust hugsmíðar sínar. En jafn-
vel eftir að raunveruleg ritun þeirra hefur hafizt, ber að