Æskan - 01.01.1975, Síða 41

Föndur
Hala-snoeldur irorcc noía&AOur ad
£v-inruz. s&snasi scldnr bszsznL. -
Halasnældan gamla er nú orðin sjaldgæf
á heimilum manna hér á landi, en fyrir ein-
um mannsaldri voru þær algengt heimilis-
áhald.
Hausinn á snælduna þarf að smíða sér
og síðan „halann" eða tréteininn, sem
festur er í hausinn þannig, að þoruð er
hola eða gat inn í miðjan snúðinn, þeim
megin, sem hann er sléttur (sjá mynd).
Gildari endanum á halanum er stungið inn
í þessa hoiu, eftir að borið hefur verið lím
á _hann. Þægilegast er að smíða snúðinn
i rennibekk, þ. e. a. s. renna hann, og eins
og sést á myndinni, er hann ofurlítið kúpt-
ur öðrum megin.
Þegar halinn hefur verið límdur fastur,
or lítill járnkrókur skrúfaður inn í kúpuna
á snúðnum, helst nákvæmlega í miðju hans.
Skreyta mætti snúðinn með því að skera
út í hann, einnig mætti skreyta með svið-
Haustdag einn árið 1832 gerði lyfsali
nokkur, John Walker að nafni, mikið
galdraverk á götu úti í London. Vegfar-
endur sáu hann taka tveggja þumlunga
ianga spýtu og troða henni inn á milli
sandpappírsblaða. Síðan dró hann spýt-
una snöggt út aftur, en við það átti
kraftaverkið sér stað, hún logaði fjör-
lega. Walker hafði með þessari tilraun
sinni gert fyrstu eldspýtuna, sem kveikt
var á með því að nudda henni við gróf-
an flöt.
Níu árum áður hafði fyrsta efnafræði-
lega eldspýtan verið gerð ( Austurríki,
en hún var mun lengri en spýta Walkers,
°9 á enda hennar var kalsíum klórat,
brennisteinn og resin, en þessi efna-
blanda logaði, þegar henni var dýft í
ZSa .

penna. Ef þið komist ekki í rennibekk með
snúðinn, má gera hann með handverkfær-
um, sög, raspi, þjöl og sandpappír. Vanda
þarf smíði á halanum. Hann þarf að mjókka
fram og vera sívalur. Gott er að lakka að
síðustu með glæru lakki.
aðra. Hausinn á Walkereldspýtunni var
einfaldari, og innan fárra ára var búið
að endurbæta hana svo mjög, að sand-
pappírsins var ekki þörf lengur, þar sem
allir grófir fletir voru nægilegir til að
tendra hana.
Um þetta leyti tóku menn að dýfa
trékubbum í brennistein til að glæða
logann, en síðar tók olían við hlutverk-
inu.
Árið 1835 var fyrsta eldspýtnaverk-
smiðjan stofnsett í Vínarborg, og fjölda-
framleiðsla þessa varnings var þar með
hafin.
Það var árið 1848, að Böttger fann
upp öryggiseldspýtuna, en hann kom
henni ekki á framfæri fyrr en árið 1855.
Þá kynntist hann Lundström, sem, ásamt
tveimur bræðrum sínum, stofnaði fyrsta
öryggiseldspýtnafyrirtækið. Eldspýtur
þeirra voru styttri en áður, eða með nú-
tímalengd. Þetta varð ekki einungis til
þess að spara viðinn, heldur Ifka til þess
að þægilegra var að bera þær á sér.
39