Æskan - 01.01.1975, Side 43

Allt tóbak er unnið úr tóbaksplöntunni
(Nikotina tabacum), sem er upprunnin
frá Suður-Ameríku, enda af sömu ætt-
kvísl og kartöflur og tómatar, en allar
þessar plöntur áttu upprunalega heima
í Suður-Ameríku.
f blöðum tóbaksjurtarinnar er efni,
sem heitir nikotin, sem er eitt hið sterk-
asta eitur, er menn þekkja. Ef prjóni,
sem vættur er í nikotini, er haldið fyrir
framan nefið á litlum fugli, deyr hann
samstundis. Og ef tóbaksblöðin eru soð-
in og einum dropa af soðinu er dælt
inn í æð á mús, deyr hún, eins og væri
hún skotin.
Menn neyta tóbaks með ýmsu móti.
Ekki aðeins með því að reykja það,
heldur einnig með því að tyggja það og
taka það í nefið. En menn borða það
ekki. Til þess er það allt of hættulegt.
Ef barn borðar sígarettu af óvitaskap,
er hætt við, að hún verði því að bana,
jafnvel þótt ekki sé nema stubbur, eins
og reynsian hefur margoft sýnt.
Hvar sem tóbak kemst í snertingu við
slímhúð, hvort heldur er í munni, nefi
eða maga, síast nikotinið úr tóbakinu
inn í blóðið og veldur þar sínum áhrif-
um. Það getur meira að segja komist í
gegnum heilt hörund, eins og margir
tóbakssmyglarar hafa fengið að reyna,
sem borið hafa bagga af tóbaksblöðum
á beru baki. Þeir hafa fengið hættulegar
tóbakseitranir og jafnvel dáið af því.
Nikotin lamar þann hluta taugakerfis-
ins, sem stjórnar innri líffærum, þeim,
sem ekki eru undir stjórn viljans. Má
Þar til nefna hjarta, maga, þarma, lungu
og fleira.
Lítill skammtur af nikotini nægir til að
lama hjartað skyndilega og valda þannig
dauða. Maður, sem hellti eitt sinn úr
tóbaksdósum sínum út í glas og drakk
síðan, hné niður dauður á augabragði.
FYRSTU ÁHRIFIN
Sá, sem neytir tóbaks í fyrsta skipti,
finnur greinilega til eituráhrifanna, og
skiptir þá ekki miklu máli, hvort hann
reykir sígarettu eða tekur hressilega í
nefið. Það er við búið, að honum verði
þá óglatt, og hann getur jafnvel fengið
uppköst.
Hann náfölnar, svitnar og fær mikið
munnvatnsrennsli. En það er hægt að
venjast tóbakinu eins og öðrum eitur-
lyfjum, og þola þá mörgum sinnum
meira. En það sem verra er: Menn
langar alltaf í meira.
Nikotin hefur þau áhrif, að það hækk-
ar blóðþrýsting. Þessi hækkun stafar af
því, að það lamar taugar og vöðva, sem
eiga að víkka út smæstu slagæðarnar,
svo að þær herpast saman. Þetta veldur
því, að blóðið á erfiðara með að kom-
ast leiðar sinnar, og mótstaða sú, sem
fyrir því verður, leiðir til þess, að blóð-
þrýstingurinn hækkar. Þetta veldur aftur
vissri tegund af vellíðan, einkum þó það,
að eiturþörfinni er fullnægt í bili. En
áhrifin standa ekki lengi, og áður en
varir gerir eiturþörfin aftur vart við sig
hjá öllum þeim, sem eru orðnir háðir
nautninni.
ÁHRIF TÓBAKS
Á HJARTAÐ
Nikotin hefur mjög skaðleg áhrif á
æðar hjartans. Þeirra áhrifa verður mest
vart hjá mönnum, er reykja sígarettur
eða vindla. Hinar svonefndu kransæðar
hjartans, sem þurfa jafnt og stöðugt að
flytja hjartanu súrefnisríkt blóð, herpast
saman, og er timar líða hættir þeim til
að lokast. Því meir, sem þær þrengjast,
því móðari verða menn og óeðlilegur
hjartsláttur gerir vart við sig hjá mörg-
um. Hjá sumum, sem mikið hafa reykt,
eða eru sérstaklega viðkvæmir fyrir
áhrifum tóbaksins, taka kransæðar hjart-
ans að þrengjast eða jafnvel lokast,
þegar þeir eru um þrítugsaldur. Þessu
fylgja sár kvalaköst og oft mikil angist.
Og þykir mönnum þá sem dauðinn
haldi utan um hjarta þeirra og hvert
andartak sé þeirra síðasta. Þá vildu allir,
að þeir hefðu aldrei byrjað að reykja.
Nálega allir, sem reykja nokkuð til
muna, verða móðir með tímanum, vegna
þess að kransæðar þeirra þrengjast
smátt og smátt, svo að hjartað fær ekki
nægilegt blóð. Þess vegna mega íþrótta-
menn aldrei reykja, því að reykingar
hljóta að draga úr afrekum þeirra.
Því meira og því lengur, sem menn
reykja, því hættara er við, að hjartaæð-
ar þeirra lokist. Skyndilegá getur æð,
sem er orðin kölkuð og þröng, lokast af
blóðkekki. Ef sá, sem fyrir slíku verður,
deyr ekki strax, kemur drep í hjarta-
vöðvana, sem veiklar hjartað stórkost-
lega, svo að slíkir sjúklingar verða að
liggja rúmfastir svo mánuðum skiptir,
og ganga eftir það aldrei heilir til verks.
Slíkum mönnum hættir til að deyja
skyndilega úr hjartaslagi, sem kallað er.

Ahrif sígarctturcykinga á hjartað og
blóðrásina.
41